โรครองช้ำ อักเสบตรงพังผืดใต้ฝ่าเท้า เจ็บซ้ำๆ ระวังเดินไม่ได้

     โรครองช้ำ (Plantar Fasciitis) เกิดจากภาวะอักเสบบริเวณพังผืดใต้ฝ่าเท้า ส่วนใหญ่มักเป็นจากพังผืดยึดกับกระดูกส้นเท้า เมื่อเป็นจะรู้สึกเจ็บปวดตรงส้นเท้าเวลาลงน้ำหนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงแรกของการลงน้ำหนัก เช่น ตื่นนอนตอนเช้า หรือหลังจากการนั่งนาน เมื่อเดินไปเรื่อย ๆ อาการปวดจะดีขึ้น อาการปวดจะมีมากในช่วงแรกของการวิ่ง เมื่อวิ่งไปได้ระยะหนึ่ง อาการปวดจะค่อย ๆ ดีขึ้น แต่จะกลับมาปวดอีกครั้งเมื่อหยุดวิ่ง เมื่อเป็นมากๆ จะมีอาการปวดตลอดเวลา 

สาเหตุของโรครองช้ำ

• การใช้งานมากเกินไปจนร่างกายทนไม่ไหว เช่น การฝึกวิ่งที่หักโหมจนเกินไป หรือการวิ่งในระยะทางที่ไกลเกินไป
• การวิ่งกระแทกส้น สาเหตุนี้มักพบในคนที่ชอบวิ่งก้าวยาว ทำให้จังหวะลงเท้ามีการกระแทกอย่างรุนแรงที่ส้นเท้า
• การวิ่งบนพื้นแข็งหรือใช้รองเท้าที่พื้นบางเกินไป จนไม่สามารถรับแรงกระแทกได้ดีพอ
• น้ำหนักตัวที่มากเกินไป บางคนที่อ้วนมีโอกาสเกิดโรคนี้ได้มากกว่า เนื่องจากแรงกระแทกแปรผันตามน้ำหนักตัวที่ลงไปบนส้นเท้า
• โครงสร้างร่างกายผิดปกติ เช่น อุ้งเท้าสูง เท้าแบนและคว่ำ หรือส้นเท้าบิดออกด้านนอก

อาการของโรครองช้ำ

     อาการหลักของโรครองช้ำคือ อาการเจ็บส้นเท้าและลามไปทั่วฝ่าเท้า ในบางครั้งอาจลามไปที่อุ้งเท้าด้วย ลักษณะของอาการเจ็บจะเป็นแบบปวดจี๊ดขึ้นมาและปวดแสบ โดยมักปวดขึ้นทีละน้อย จนคิดว่าเดี๋ยวอาการปวดก็หายไป แต่ก็กลับมาปวดอีก และอาการปวดจะรุนแรงที่สุดเมื่อเริ่มลงน้ำหนักที่ส้นเท้าในก้าวแรก เช่น ลุกเดินก้าวแรกหลังตื่นนอน หรือหลังจากนั่งพักเป็นเวลานาน

นอกจากนี้อาจมีอาการปวดมากขึ้นได้ระหว่างวันหรือหลังจากที่เท้าต้องรับน้ำหนักนาน เช่น ยืนหรือเดินและเมื่อเคลื่อนไหวก็ยิ่งมีปวดมากขึ้น

การรักษาโรครองช้ำ

• แนะนำให้ลดน้ำหนักตัวให้น้อยลง
• การรักษาด้วยคลื่นกระแทก โดยใช้บริเวณจุดเกาะพังผืดที่ฝ่าเท้าในรายที่เรื้อรัง บางครั้งอาจใช้เลเซอร์ในรายที่พึ่งเป็นระยะแรก
• แพทย์ส่วนใหญ่จะรักษาด้วยการให้รับประทานยาร่วมกับการแช่เท้าในน้ำอุ่น ประคบเย็นและยืดเหยียดฝ่าเท้าและเอ็นร้อยหวาย
• หลีกเลี่ยงการฉีดยากลุ่มสเตียรอยด์
• สุดท้ายหากได้รับการรักษาตามลำดับทั้งหมดนานกว่า 6 เดือนแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น แพทย์อาจพิจารณาใช้การผ่าตัด ซึ่งใช้ได้ทั้งการผ่าแบบเปิดหรือส่องกล้อง เพื่อเลาะจุดเกาะพังผืดของผ่าเท้าซึ่งช่วยทุเลาการอักเสบและให้หายจากอาการปวด
• ใช้แผ่นรองเท้าหรือซิลิโคนรองที่ส้นเท้า ใส่รองเท้าพื้นหนานุ่ม หลีกเลี่ยงการเดินเท้าเปล่า

การป้องกันโรครองช้ำ

• เลือกรองเท้าให้เหมาะกับชีวิตประจำวัน เพื่อลดแรงกระแทกจากการออกกำลังกายหรือเดินมากเกินไป ควรเลือกรองเท้าที่พื้นหนานุ่มและไม่ควรใส่รองเท้าพื้นบางแข็ง
• สำหรับสาว ๆ ที่สวมรองเท้าส้นสูงมาก หรือสวมเป็นเวลานาน หากมีเวลาพักควรถอดรองเท้าออก และฝึกยืดน่องบ่อย ๆ
• ผู้ที่มีเท้าผิดรูป เช่น ฝ่าเท้าแบนหรือโก่งเกินไป ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อตัดรองเท้าพิเศษ ให้เข้ากับรูปเท้าช่วยลดการบาดเจ็บและป้องกันโรครองช้ำได้
• ควรยืดน่องทั้งก่อนและหลังการวิ่ง กรณีปวดมากหลังเดินหรือวิ่ง ให้ประคบเย็นที่ส้นเท้า
• ควบคุมน้ำหนักตัว

ทางเลือกการผ่าตัดทั้งแบบเปิดหรือใช้กล้อง เพื่อเลาะจุดเกาะพังผืดเท้าจะช่วยให้การอักเสบและอาการปวดหายไป