ผศ.ดร. สิทธา พงษ์พิบูลย์
ผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจ ปอด และการออกกำลังกาย
อยากเริ่มวิ่ง...เตรียมตัวอย่างไรดี?
ปัจจุบันการวิ่งออกกำลังกายได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก หลายคนหันมาออกกำลังกายด้วยการวิ่งหรือเข้าร่วมงานวิ่งมาราธอนกันเพิ่มมากขึ้น ขณะเดียวกันสุขภาพที่ไม่พร้อมก่อนการวิ่งก็เป็นปัจจัยสำคัญที่อาจทำให้หัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เกิดอาการหมดสติและส่งผลถึงชีวิตของเรา การเตรียมตัวก่อนวิ่งจึงสำคัญ
ดังนั้นไม่ว่าจะเป็นการวิ่งในกิจกรรมใด ระยะทางเท่าใด สิ่งสำคัญที่ต้องทำคือการประเมินศักยภาพร่างกายของตัวเองและเตรียมตัวให้พร้อมก่อนวิ่งทุกครั้ง แนะนำควรปรึกษาแพทย์ตรวจร่างกายเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีโรคหรือสาเหตุที่อาจเป็นอุปสรรคต่อการวิ่ง เช่น โรคเกี่ยวกับกระดูกและข้อ ความดันโลหิตสูงโรคหัวใจโดยเฉพาะหัวใจขาดเลือด หัวใจเต้นผิดจังหวะ และโรคกล้ามเนื้อหัวใจโต
ผู้ที่เพิ่งเริ่มต้นวิ่งควรตั้งเป้าหมายที่เป็นไปได้ของตัวเองอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยไม่ควรหักโหมมากนัก กรณีที่ไม่ได้ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมออาจเริ่มต้นด้วยการเดินหรือเดินสลับวิ่งประมาณ 30 นาทีต่อครั้ง สัปดาห์ละ 3-5 วัน เมื่อทำได้อย่างต่อเนื่องก็อาจเริ่มตั้งเป้าหมายที่ Fun Run หรือ 5K ก่อน โดยส่วนใหญ่มักใช้เวลาเตรียมตัวประมาณ 2-3 เดือน
หลักการง่ายที่เราทำได้คือการค่อย ๆ เพิ่มระยะเวลาวิ่งและระยะทางทีละน้อย
หมอแนะนำให้เลือกรายการวิ่งที่มีมาตรฐานในการจัดงาน วางแผนอย่างรอบคอบและเป็นระบบ ทั้งระยะทาง สภาพของเส้นทางวิ่ง สิ่งอำนวยความสะดวกและความปลอดภัย เช่น มีจุดปฐมพยาบาลพร้อมด้วยบุคลากรทางการแพทย์และอุปกรณ์ทางการแพทย์ที่จำเป็นและเข้าถึงได้ง่าย
การเลือกรองเท้าให้เข้ากับรูปเท้า ฝ่าเท้าและสามารถรองรับแรงกระแทกได้ดีเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยเพิ่มความสะดวกสบายและลดความเสี่ยงที่อาจเกิดได้ในขณะวิ่ง นอกจากนี้ยังช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดแผลที่เท้าซึ่งอาจส่งผลกระทบอื่น
3. งดดื่มแอลกอฮอล์
เราควรงดดื่มแอลกอฮอล์อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนการวิ่ง เนื่องจากอาจทำให้ร่างกายไม่พร้อมและเกิดอันตรายขณะวิ่ง นอกจากนี้ควรทานอาหารล่วงหน้าอย่างน้อย 1-2 ชั่วโมง เพื่อเติมพลังงานให้พร้อมพอสำหรับการออกกำลังกายในแต่ละครั้ง
อบอุ่นร่างกายและยืดเหยียดกล้ามเนื้อก่อนการวิ่งทุกครั้ง
เราควรดื่มน้ำให้เพียงพอป้องกันการขาดน้ำ โดยทั่วไปควรดื่มแค่พอให้ลดความกระหาย อาจดื่มเป็นน้ำสลับกับน้ำเกลือแร่ในทุก 15-20 นาทีในระหว่างวิ่ง
หากอยากลงแข่งมาราธอน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำในการออกกำลังกาย การทานอาหาร เพื่อความปลอดภัยและวิ่งได้มีประสิทธิภาพสูงสุด
เข้ารับการตรวจสุขภาพสม่ำเสมอแม้จะเป็นนักวิ่งที่มีประสบการณ์แล้ว เพราะการวิ่งอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานานมีผลทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งอาจเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจบางประเภทได้
หากมีอาการผิดปกติขณะวิ่ง เช่น เจ็บ จุกแน่นหน้าอกหรือลิ้นปี่ เวียนหัวหน้ามืดจะเป็นลม ให้หยุดวิ่งและรีบบอกเพื่อน หรือเจ้าหน้าที่สนาม ให้นำส่งโรงพยาบาล ไม่ควรนั่งพักรอให้อาการดีขึ้น เพราะอาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
ทุกครั้งที่ออกกำลังกาย นั่นหมายความว่าสุขภาพร่างกายต้องสมบูรณ์ ตรวจให้มั่นใจก่อนวิ่งย่อมดีกว่า เพียงเข้าพบแพทย์เพื่อเข้ารับการตรวจโปรแกรม Exercise Ready ซึ่งครอบคลุมทั้ง
พร้อมการตรวจประเมินสมรรถภาพทางกายด้วยเทคโนโลยี CPET อันทรงประสิทธิภาพ ซึ่งช่วยให้ค้นหาความผิดปรกติขณะที่ร่างกายใช้ออกซิเจนและได้รับการดูแลจากแพทย์และผู้ชำนาญการวิทยาศาสตร์การกีฬาอย่างใกล้ชิด
ผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจ ปอด และการออกกำลังกาย