'ช็อกโกแลตซีสต์' อีกชื่อเรียกของโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่

     โรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) หรือที่หลายคนคุ้นหูในชื่อ 'ช็อกโกแลตซีสต์' (Chocolate cyst) เป็นโรคพบบ่อยชนิดหนึ่งในสตรีวัยเจริญพันธ์ตั้งแต่อายุ 25-35 ปี เมื่อเกิดโรคจะเริ่มแพร่เจริญอยู่บริเวณอื่นนอกโพรงมดลูก เช่น ภายในกล้ามเนื้อมดลูก (adenomyosis) รังไข่ อุ้งเชิงกราน ลำไส้ใหญ่ บางครั้งอาจลุกลามถึงผิวหนัง ปอดและอวัยวะอื่น โดยพบว่าปัจจัยที่เพ่ิ่มความเสี่ยงให้เกิดโรคคือการเริ่มมีระดูตั้งแต่อายุน้อยและมีรอบระดูสั้นกว่าปกติ

อาการของโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่หรือช็อกโกแลตซีสต์

     ความผิดปกติปรากฏได้หลายรูปแบบโดยเริ่มตั้งแต่ไม่มีอาการใดจนถึงอาการปวดอย่างรุนแรง เมื่อเกิดโรคย่อมส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพในการเรียน การทำงาน ภาวะมีบุตรยาก รวมทั้งการใช้ชีวิตประจำวันได้ ซึ่งอาการที่พบได้มีดังนี้

• ปวดประจำเดือน
• ปวดท้องน้อยเรื้อรัง
• เจ็บเวลามีเพศสัมพันธ์
• มีบุตรยาก
• ประจำเดือนผิดปกติ
• ถุงน้ำรังไข่ (Chocolate Cyst)
• ปัสสาวะ หรือ อุจจาระ มีเลือดปนตามรอบประจำเดือน

สาเหตุของโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่หรือช็อกโกแลตซีสต์

     ปัจจุบันกลไกการเกิดโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่หรือช็อกโกแลตซีสต์ แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่ตามทฤษฎีเชื่อว่าโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่เกิดจากการไหลย้อนกลับของระดูผ่านท่อนำไข่เข้าไปในช่องท้อง ทำให้มีเลือดระดูและเซลล์เยื่อบุมดลูกไปเจริญผิดที่ในบริเวณต่าง ๆ ภายนอกโพรงมดลูก ทำให้เกิดอาการผิดปกติต่าง ๆ เกิดขึ้น

การวินิจฉัยโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่

     แพทย์จะซักประวัติความเจ็บป่วย ตรวจร่างกาย ตรวจภายในและตรวจอัลตร้าซาวด์ เพื่อใช้ประกอบการวินิจฉัยโรคน นอกจากนี้การส่องกล้องวินิจฉัยภายในช่องท้อง (Diagnostic laparoscopy) และตัดชิ้นเนื้อเพื่อส่งตรวจทางพยาธิวิทยาถือเป็นมาตรฐานการวินิจโรคและสามารถบอกความรุนแรงของโรคได้ ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้ให้คำแนะนำว่าผู้ป่วยรายใดจำเป็นและเหมาะสมได้รับการตรวจรักษาด้วยวิธีนี้

การรักษาโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่หรือช็อกโกแลตซีสต์

     แพทย์ต้องพิจารณาหลายปัจจัยก่อนรักษา ได้แก่ อายุของผู้ป่วย สถานภาพสมรส ความต้องการมีบุตร ความรุนแรงของโรคและประวัติการรักษาที่ผ่านมา โดยอาจรักษาด้วยยา การผ่าตัดหรือรักษาร่วมกันทั้งสองวิธี โดยท่านสามารถขอรับคำปรึกษากับสูตินรีแพทย์ เพื่อให้คำแนะนำและการรักษาที่เหมาะสม

ปัจจัยที่เพิ่มโอกาสเสี่ยงเกิดโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่คือผู้ที่เริ่มมีระดูตั้งแต่อายุน้อยและมีรอบระดูสั้นกว่าปกติ