Fiber tractography เทคโนโลยีที่เป็นปลอดภัยในการผ่าตัดสมอง

December 14 / 2023

 

Fiber tractography เทคโนโลยีที่จะเปลี่ยนความไม่มั่นใจ ให้เป็นความปลอดภัยในการผ่าตัดสมอง

 

 

สารบัญ

 

  1. มัดใยประสาท (Fiber tract) คืออะไร?
  2. Fiber tractography ช่วยศัลยแพทย์ในการผ่าตัดสมองได้อย่างไร?
  3. ภาพตัวอย่างผู้ป่วยจริงในโรงพยาบาลรามคำแหงที่ได้รับการตรวจดูถึงระดับของมัดใยประสาท
  4. ภาพ MRI แบบปกติ
  5. ภาพมัดใยประสาทที่เห็นในผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง
  6. ภาพแสดงการวางตัวของมัดใยประสาทกับเนื้องอกในสมอง

 

นพ. นภสินธุ์ เถกิงเดช

ประสาทศัลยแพทย์

 

 

ในอดีต หากพูดถึงการผ่าตัดสมองนั้น ก็ทำให้รู้สึกถึงความน่ากลัว ไม่ปลอดภัย กลัวว่าจะพิการหลังได้รับการผ่าตัด แต่ในปัจจุบัน หากได้มีการนำเทคโนโลยีล้ำสมัยมาใช้ ก็จะช่วยทำให้การผ่าตัดสมองนั้นมีความปลอดภัยกับผู้ป่วยมากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะถ้าได้มีการวางแผนการผ่าตัดด้วยการใช้ ภาพเอกซเรย์คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ที่สร้างภาพของมัดใยประสาท(Fiber tractography) ขึ้นมาได้ จะทำให้เราเห็นแนวการเดินทางของมัดใยประสาทที่สำคัญในสมอง ซึ่งต่างจากในอดีตที่เห็นได้เพียงแค่ภาพของเนื้อสมองแต่ไม่รู้ว่าพื้นที่ตรงไหนมีความสำคัญมากกว่ากัน

 

 

 

มัดใยประสาท (Fiber tract) คืออะไร?

 

มัดใยประสาทในสมองก็เปรียบเสมือนสายไฟในร่างกายของเราที่ใช้เชื่อมต่อรับส่งสัญญาณไฟฟ้าในสมองระหว่างกัน รวมถึงส่งออกภายนอกไปยังอวัยวะต่างๆ เช่น เวลาเราจะเริ่มเคลื่อนไหว สมองเราก็จะสั่งการไปตามแนวมัดใยประสาทที่ทำงานเรื่องการเคลื่อนไหว ก่อนที่จะส่งสัญญาณไปยังอวัยวะที่ใช้ในการเคลื่อนไหว ดังนั้นหากมัดใยประสาทเหล่านี้ถูกทำลาย ก็จะทำให้การเคลื่อนไหวไม่สามารถทำได้อย่างสมบูรณ์ 

 

 

Fiber tractography ช่วยศัลยแพทย์ในการผ่าตัดสมองได้อย่างไร?

 

โรคในสมอง หลายๆโรค มีผลกระทบต่อมัดใยประสาทโดยตรง เช่น เนื้องอกในสมอง หรือ เส้นเลือดในสมองแตก โดยที่โรคเหล่าจะสามารถเข้าไปเบียด ทำลาย หรือ หุ้มมัดใยประสาทเหล่านี้ได้ และถึงแม้ว่าสมองจะมีความสามารถในการปรับตัวเองได้สูง ทำให้ในบางครั้ง การเกิดขึ้นมาของสิ่งผิดปกติในสมองเรา เช่น เนื้องอก ก็ไม่ได้ไปกระทบการทำงานของสมองได้ เพราะว่ามัดใยประสาทที่ใช้ในการเชื่อมต่อกันภายในสมองนั้นได้มีการเคลื่อนย้ายหลบไปแล้วโดยธรรมชาติ (Brain plasticity) ดังนั้นหากต้องการความมั่นใจในการผ่าตัดว่าจะได้ผลลัพธ์ที่ดีและปลอดภัย ศัลยแพทย์ก็ควรจะต้องรู้ก่อนว่าบริเวณที่จะทำการผ่าตัดนั้นมีมัดใยประสาทเข้าไปเกี่ยวข้องมากน้อยเพียงใด เพื่อที่จะวางแผนการผ่าตัดได้อย่างแม่นยำ โดยที่เลี่ยงการบาดเจ็บต่อมัดใยประสาทเพื่อความปลอดภัยและลดโอกาสพิการของผู้ป่วยได้ 

 

 

ภาพตัวอย่างผู้ป่วยจริงในโรงพยาบาลรามคำแหงที่ได้รับการตรวจดูถึงระดับของมัดใยประสาท
ก่อนได้รับการวางแผนผ่าตัดรักษาโรคทางสมอง

 

 

 

 

ภาพ MRI แบบปกติ จะไม่เห็นมัดใยประสาท

 

ลักษณะภาพมัดใยประสาท ที่เห็นใน MRI จะเห็นเป็นสีขึ้นมา โดย แต่ละสีแสดงถึงแนวทางการเดินของแนวมัดใยประสาท เช่น แนวตั้ง แนวนอน หรือ แนวขวาง

 

 

 

ภาพมัดใยประสาทที่เห็นในผู้ป่วยหลอดเลือดสมอง ในภาพแสดงให้เห็นว่า ตัวก้อนเลือดนั้นได้เบียดทำลายบริเวณที่ควรจะมีมัดใยประสาทอยู่

 

 

 

ภาพแสดงการวางตัวของมัดใยประสาทกับเนื้องอกในสมอง

 

หากเราทราบถึงแนวการวางตัวของมัดใยประสาท ทำให้การวางแผนการผ่าตัดรักษาผู้ป่วย สามารถทำได้ด้วยความปลอดภัยมากยิ่งขึ้น

 

 

 

นัดพบแพทย์คลิก

นพ. นภสินธุ์ เถกิงเดช

ประสาทศัลยแพทย์

 

 

แก้ไข

21/03/2566

Premium Health package ผู้หญิง

ถึงเวลาดูแลสุขภาพอย่างใส่ใจ เราพร้อมดูแลคุณอย่างอบอุ่น

ราคา 3,990 บาท

แพ็กเกจตรวจสุขภาพ เอาใจวัยทำงาน (ผู้หญิง) - โรงพยาบาลรามคำแหง

"ใครที่โหมงานหนักทุกวัน จนร่างกายใกล้พัง..อย่ารอช้า! “แพ็กเกจตรวจสุขภาพ เอาใจวัยทำงาน” ตอบโจทย์แน่นอน

ราคา 8,490 บาท

โปรแกรมตรวจสุขภาพ ความดันโลหิตสูง (ผู้หญิง) l รพ.รามคำแหง

Hypertension care package แพ็กเกจตรวจคัดกรองโรคความดันโลหิตสูงสำหรับผู้หญิง รายการตรวจ เช่น การตรวจเลือด ความสมบูรณ์เม็ดเลือด ระดับน้ำตาลในเลือด ระดับไขมัน

ราคา 5,390 บาท

Vitality care package ผู้หญิง

ตอบโจทย์สาวๆ สุดปัง! กับโปรแกรมตรวจที่ครอบคลุม ครบครัน เพราะฮอร์โมนเพศหญิงมีความสำคัญ

ราคา 2,590 บาท

Vitality care package ผู้ชาย

"ลงทุนเพื่อสุขภาพที่ดี นับเป็นความคุ้มค่าที่กล้าเสี่ยง! สายลุยไม่คุยเยอะ ตรวจได้ตรวจเลย"

ราคา 2,590 บาท