ภาวะหัวใจสลาย อันตรายใกล้ตัวที่ควรเฝ้าระวัง

     จิตวิญญาณไม่สมบูรณ์ย่อมส่งผลต่อร่างกาย เมื่อภาวะหัวใจสลายเพราะความรักไม่ใช่แค่คำพรรณนาความเจ็บปวดทางจิต แต่กลับกลายเป็นภาวะที่เกิดขึ้นจริงกับหัวใจ นับวันที่ยิ่งเครียดหรือเศร้า หัวใจก็ยิ่งเต้นช้าลง อันตรายใกล้ตัวที่ควรเฝ้าระวัง ที่เป็นได้.. แค่รู้สึก

ภาวะหัวใจสลาย

     หัวใจสลาย (Broken Heart Syndrome) เป็นภาวะกล้ามเนื้อหัวใจบีบตัวเบาลงแบบฉับพลันเนื่องจากความเครียดหรือเสียใจอย่างรุนแรงจนส่งผลให้หัวใจห้องซ้ายล่าง (Left Vertricle) บีบตัวช้า ในทางการแพทย์ยังรู้จักในชื่อ Takotsubo Cardiomyopathy เนื่องจากเมื่อสวนสีหัวใจตรวจจะพบว่าหัวใจโปร่งคล้ายภาชนะดักจับปลาหมึก ซึ่งเป็นที่มาตามคำเรียกของแพทย์ชาวญี่ปุ่นผู้ค้นพบ

ชนิดของภาวะหัวใจสลาย

• Apical  มักพบบ่อยที่สุด โดยเกิดอาการบริเวณห้องหัวใจล่าง
• Mid-ventricular เกิดตรงกลางหัวใจห้องล่าง มีลักษณะเป็นเส้นเข็มขัดหรือวงแหวน 
• Basal ลักษณะคล้ายกับ Mid-ventricular ทว่าช่วงบนของเส้นเข็มขัดเกิดปัญหาร่วมด้วย
• Focal เป็นประเภทที่พบยากที่สุด ซึ่งมักเกิดบริเวณจุดเล็กที่สังเกตยาก

‘อกหัก’ มีผลให้หัวใจสลาย

     แม้ไม่แน่ชัดว่าแท้จริงแล้วภาวะหัวใจสลายเกิดจากสาเหตุใด ทว่ามีงานวิจัยหลายชิ้นได้มุ่งประเด็นไปที่การหลั่งฮอร์โมนคาทีโคลามีน (Catecholamines) เป็นสาเหตุ ทุกครั้งที่รู้สึกตื่นเต้น ตกใจ เศร้าหรือกลัว ร่างกายจะหลั่งคาทีโคลามีนเข้าสู่ร่างกายให้ตื่นตัวพร้อมปกป้องตัวเองจากอันตราย ซึ่งส่งผลให้หัวใจทำงานอย่างหนักจนเกิดโรค

ภาวะหัวใจสลายมักเกิดกับใคร

     ภาวะหัวใจสลายมักเกิดกับผู้หญิงมากกว่าผู้ชายโดยเฉลี่ย 90% และมีโอกาสเกิดกับผู้สูงอายุตั้งแต่ 60 - 75 ปี อย่างไรก็ตาม แพทย์ยังไม่สามารถแยกโรคได้จนกว่าผู้ป่วยจะได้รับการฉีดสีสวนหัวใจ โดยในผู้ป่วยบางรายที่มีอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันนั้นมีราว 1% ที่เป็นโรคหัวใจจากความเครียด (Stress-induce Cardiomyopathy)

อาการของโรค

     ผู้ป่วยเริ่มมีอาการแน่น เจ็บบริเวณหน้าอก หน้ามืด เหงื่อซึม และหายใจลำบาก เนื่องจากความดันต่ำ ทำให้เลือดไปหล่อเลี้ยงส่วนอื่นของร่างกายไม่เพียงพอ หากมีอาการเจ็บปวดรุนแรงอื่นร่วมก็อาจทำให้เสียชีวิต

การวินิจฉัยโรค

เนื่องจากภาวะหัวใจสลายมีอาการคล้ายหัวใจวาย แพทย์จึงต้องตรวจหัวใจแบบพิเศษเพื่อหาความผิดปรกติที่เกิดขึ้นร่วมการตรวจอื่น โดยเริ่มจาก

• ซักประวัติอาการและความเครียด
• การตรวจเลือด
• การตรวจเอกซเรย์ปอดและหัวใจ
• การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (EKG)
• การตรวจคลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram)

ก่อนเข้าสู่การฉีดสีสวนหัวใจ (Coronary Angiography) เพื่อประกอบการวินิจฉัยแยกโรค ซึ่งหากเป็นภาวะหัวใจสลายจะไม่พบภาวะหลอดเลือดหัวใจอุดตัน

การดูแลรักษา

การรักษาผู้ป่วยจากภาวะหัวใจสลายมักเป็นแบบประคับประคองคล้ายการรักษาภาวะหัวใจวายเฉียบพลัน (Acute Heart Failure)

1. การรักษาด้วยยา

     แพทย์สามารถใช้ยาปรับสภาพการทำงานของหัวใจควบคู่กับป้องกันภาวะอื่นตามความรุนแรง เช่น ยาลดความดันเลือด (ACE) การใช้ยาขับปัสสาวะ ยาสลายลิ่มเลือดหรือการใช้เบต้าบล็อกเกอร์เพื่อลดผลกระทบจากฮอร์โมนเครียดที่มีต่อหัวใจ

2.  การปรับการใช้ชีวิต

• ทำกิจกรรมคลายเครียด เช่น การฝึกสมาธิ การเล่นโยคะ การฝึกหายใจแบบ 4x4
• เลือกรับประทานอาหารเสริมสมดุลกายและจิต เช่น กลุ่มสมุนไพรฤทธิ์เย็น
• เน้นคิดเชิงบวก ควบคู่กับการปรึกษาปัญหากับเพื่อน ครอบครัวหรือผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต