การตรวจหาหินปูนในหลอดเลือดหัวใจ CT Calcium Score

 

 

     การตรวจหาหินปูนหลอดเลือดหัวใจ (CT Calcium Score) เป็นการตรวจปริมาณแคลเซียมที่ผนังของหลอดเลือดหัวใจ โดยใช้เครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) ตรวจคัดกรองระดับหินปูนที่เกาะบริเวณหลอดเลือดแดงที่ไปเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจ

 

ทำไมจึงต้องตรวจ

• เพื่อหาสาเหตุโรคซึ่งมักเกิดจากภาวะอุดตันของหลอดเลือด ก่อนจะเกิดอาการกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันจากหลอดเลือดอุดตันเฉียบพลันซึ่งมีโอกาสเสียชีวิตสูง
• เพื่อดูแนวโน้มการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ ว่ามีมากน้อยเพียงใด ซึ่งเป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลันในอนาคต 
• เพื่อทำนายโอกาสเกิดโรคหัวใจขาดเลือด จากปริมาณแคลเซียมในหลอดเลือด ป้องกันการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน (Heart Attack)
• เพื่อใช้ปรับรูปแบบการดำเนินชีวิต หรือส่งต่อการตรวจฉีดสีสวนหัวใจ ก่อนจบลงด้วยการรักษาตามอาการผู้ป่วย เช่น การรับประทานยา ขยายหลอดเลือดหัวใจ 

 

 

 

 

สาเหตุที่หินปูนเกาะหลอดเลือดหัวใจ

     หินปูนเกาะบริเวณผนังหลอดเลือดหัวใจ เกิดจากการสะสมของแคลเซียมในหลอดเลือดแดง ทั้งการเสื่อมโดยธรรมชาติหรืออาจเกิดจากการอักเสบที่จุดใดจุดหนึ่งจนร่างกายสร้างแคลเซียมมาป้องกันบาดแผลบริเวณที่อักเสบ 

 

'หินปูนในหลอดเลือด' ต้นต่อก่อโรค

     หินปูนยังสามารถแฝงตัวมากับคราบไขมันมาเกาะติดบริเวณหลอดเลือด ทำให้หลอดเลือดแข็งและตีบตัน โดยมีการศึกษาพบว่าหินปูนเพียงเล็กน้อยที่เกาะตามผนังหลอดเลือดหัวใจก็เพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดหัวใจตีบและภาวะหัวใจวายเฉียบพลันได้
 

 

 

 

Calcium Score VS EST ต่างกันอย่างไร

    การตรวจ Calcium Score จะทำให้เห็นความเปลี่ยนแปลงหรือความเสื่อมของหลอดเลือดได้ตั้งแต่ระยะแรกที่มีการตีบไม่มากไปจนถึงตีบมากได้ แต่การตรวจสมรรถภาพหัวใจด้วยการเดินสายพาน (EST: Exercise Stress Test) เป็นการหาภาวะขาดเลือดขณะออกกำลังกายหรือหัวใจทำงานหนัก เมื่อเลือดไหลผ่านน้อยจึงส่งผลให้ผู้ป่วยมีอาการเจ็บแน่นอก คลื่นไฟฟ้าหัวใจก็เปลี่ยนแปลงไป การตรวจทั้งแบบจึงควรตรวจควบคู่กัน

 

 

---

Calcium Score เป็นการตรวจที่หา “ความเสื่อม” ของหลอดเลือดหัวใจตั้งแต่ระยะแรกและช่วยประเมิน “ความเสี่ยง” ของโรคหัวใจได้ดี รวดเร็ว พร้อมส่งต่อการรักษาที่เหมาะสมแก่ผู้ป่วย 

---

 

 

มองลึกถึงความสัมพันธ์ของโรคและการตรวจ

     ปริมาณหินปูนที่พบในหลอดเลือดยังสัมพันธ์กับปริมาณตะกรันในหลอดเลือด (Plague burden) กล่าวคือ ค่ายิ่งมากแปลว่าหลอดเลือดยิ่งเสื่อมมาก หรือมีโอกาสเสี่ยงสูงเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ

 

อาการแสดงออกเมื่อหินปูนเกาะหลอดเลือด

ผู้ที่เป็นโรคหลอดเลือดหัวใจมักไม่มีอาการใดๆ แต่เมื่อเวลาผ่านไป อาจมีอาการต่าง ๆ เช่น

 

• ภาวะเจ็บแน่นหน้าอก
• อาการหายใจไม่อิ่ม หายใจสั้นๆ รู้สึกหายใจลำบาก
• กล้ามเนื้อหัวใจตายหรือขาดเลือดเฉียบพลัน

 

 

ข้อดีของการตรวจ Calcium Score

• ประเมินความเสี่ยงโรคหลอดเลือดหัวใจตีบได้แม่นยำสูง จึงช่วยวางแผนป้องกันและรักษาได้ทันกาล
• ไม่ต้องเตรียมตัวและตรวจได้ทันที ไม่ต้องนอนโรงพยาบาล
• ใช้เวลาตรวจน้อย ไม่เจ็บตัว
• ไม่มีการฉีดสารทึบรังสี

 

 

 

 

 

 

 

ใครควรตรวจ Calcium Score

• บุคคลทั่วไปที่มีอายุ 45 ปีขึ้นไป
• ผู้ที่มีความเสี่ยงเป็นโรคหัวใจ หรือมีประวัติคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ
• ผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคเบาหวาน โรคไต โรคความดันโลหิตสูง ภาวะไขมันในเลือดสูง
• ผู้ที่มีประวัติสูบบุหรี่
• ผู้ที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐานหรือเป็นโรคอ้วน
• ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน

 

การป้องกันโรคหัวใจ

เพราะการป้องกันโรคหัวใจนี้ สามารถทำได้ง่ายๆ และทำได้ทุกคน ไม่ว่าจะเสี่ยงมากหรือน้อย เช่น

 

• งดสูบบุหรี่และออกกำลังกายสม่ำเสมอ
• ลดอาหารที่อุดมด้วยน้ำตาลและไขมันสูง
• ผ่อนคลายความเครียด พักผ่อนให้เพียงพอ
• ควรปรับพฤติกรรมและดูแลตัวเองมากขึ้น หากพบว่าความดันเลือดสูงและเป็นเบาหวาน

 

Calcium Score คือการตรวจหาด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT Scan) เพื่อสำรวจ ‘ความเสื่อม’ ของเส้นเลือดหัวใจ และประเมิน ‘ความเสี่ยง’ ของการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจในอนาคต แม้จะยังไม่มีอาการแสดง

 

 

แก้ไข

18/10/2566