ภาวะหัวใจล้มเหลว รู้ต้นเหตุ เข้าใจอาการพร้อมป้องกันสัญญาณเสี่ยง
December 23 / 2024
หัวใจล้มเหลว
เมื่อหัวใจเกิดล้มเหลว เพียงเสี้ยวนาทีก็เปลี่ยนหนึ่งชีวิตพร้อมหนึ่งหัวใจให้แน่นิ่งไปชั่วขณะ เสมือนเส้นแบ่งระหว่างความเป็นและตายนั้นทับซ้อนกัน ทั้งเฉียบพลันและเรื้อรังไม่รู้ได้แม้อายุน้อย ล่วงรู้ถึงสาเหตุของภาวะหัวใจล้มเหลว พร้อมเข้าใจสัญญาณเสี่ยงและป้องกันได้ทันกาลแม้ยามคับขัน
ภาวะหัวใจล้มเหลว
ภาวะหัวใจล้มเหลว (Congestive Heart Failure) เป็นกลุ่มอาการจากความผิดปรกติของหัวใจที่ไม่สามารถสูบฉีดเลือดสู่ร่างกายได้มากเพียงพอ ส่งผลให้หัวใจทำงานหนักจนอ่อนล้า เกิดอาการเจ็บแน่นตามอก โดยทั่วไปสาเหตุเกิดจากเยื่อหุ้ม-ลิ้นหัวใจผิดปรกติ การใช้สารเสพติด การติดเชื้อไวรัส การได้รับเคมีบำบัดบางชนิดหรือเป็นผลสืบเนื่องจากโรคเดิม เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ความดันเลือดสูง โรคลิ้นหัวใจรูมาร์ติก โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ หัวใจพิการแต่กำเนิด
4 ระยะของภาวะหัวใจล้มเหลว
- Stage A ยังไม่แสดงอาการเด่น แต่มักแสดงให้เห็นเป็นสัญญาณเสี่ยงจากโรคที่เกิดก่อนหน้า เช่น โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ภาวะความดันโลหิตสูง
- Stage B เริ่มรู้สึกเหนื่อยล้า หายใจหอบ ซึ่งเกิดขึ้นได้ทั้งในรายที่ไม่เคยแสดงอาการมาก่อน
- Stage C แสดงอาการเด่นชัด เช่น แน่นอก ใจสั่น หมดแรง หายใจสั้น ซึ่งส่งผลให้ทำกิจวัตรประจำวันได้ลำบาก
- Stage D อาการทวีรุนแรง แน่นอก หายใจลำบาก ไร้เรี่ยวแรงขยับร่างกาย
ชนิดของภาวะหัวใจล้มเหลว
แม้ว่า American Heart Association ได้จำแนกชนิดของการเกิดภาวะหัวใจล้มเหลวแบบแยกส่วนซีกซ้าย-ขวา เนื่องจากปริมาณสูบฉีดเลือดไปยังส่วนต่าง ๆ น้อยกว่า 40% ทว่ายังสามารถแบ่งตามช่วงเวลาที่แสดงอาการ
- หัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน (Acute Heart Failure) เกิดขึ้นรวดเร็วและอาการค่อยแย่ลงเรื่อย ๆ ซึ่งตามแต่สภาพหัวใจของบุคคลนั้น เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ มักพบบ่อยในกลุ่มผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- หัวใจล้มเหลวเรื้อรัง (CHF: Chronic Heart Failure) ไม่แสดงอาการในทันทีและอาการไม่จำเพาะจึงต้องตรวจเพิ่มเพื่อประกอบการวินิจฉัย บางรายมีผลสืบเนื่องจากโรคเรื้อรังอื่น เช่น โรคเบาหวาน
สัญญาณของภาวะหัวใจล้มเหลว
- เหนื่อยง่ายเวลาออกแรง เมื่ออาการหนักขึ้นอาจรู้สึกเหนื่อยแม้หยุดพัก
- หน้าชา ขาบวม หากใช้นิ้วกดจะเกิดบุ๋มบริเวณหลังเท้าและหน้าขา
- คลื่นไส้ สูญเสียความอยากอาหาร
- ท้องโต เนื่องจากมีภาวะคั่งของน้ำและเลือด
- หน้ามืด อ่อนเพลีย หายใจลำบากหากนอนราบ บางรายเกิดไตวายร่วม
การวินิจฉัยภาวะหัวใจล้มเหลว
เมื่อเกิดอาการ แพทย์จะเริ่มตรวจเลือดร่วมกับอัลตราซาวด์เพื่อสืบโรค โดยดูจากการทำงานของหัวใจล่างซ้าย (LVEF: Left Vetricular Ejection Fraction) หากค่าลดลงแสดงว่าหัวใจเกิดความเสียหาย ซึ่งส่งผลให้ผู้ป่วยออกแรงได้น้อยและใช้ชีวิตลำบาก
การรักษาภาวะหัวใจล้มเหลว
1. การรักษาด้วยยา
แพทย์เริ่มประเมินสภาพก่อนเลือกใช้ยาให้เหมาะสมตามกลุ่มอาการ เช่น กลุ่มยาขับปัสสาวะ กลุ่มยายับยั้งเอนไซม์แองจิโอเทนซิน กลุ่มยาปิดกั้นเบต้า กลุ่มยาดิจิทาลิสหรือกลุ่มยาไนเตรท ซึ่งสามารถใช้เพื่อชะลอความเสื่อมของอวัยวะร่วมกับป้องกันภาวะเสี่ยงอื่นที่ตามมา (อ้างอิงข้อมูลจากโรงพยาบาลปิยการุณ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล)
2. การรักษาด้วยเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ
แพทย์สามารถใช้เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจเพื่อใช้ควบคุมจังหวะการเต้น ตรวจจับความผิดปรกติและป้องกันภาวะแทรกซ้อน โดยมากใช้รักษาหัวใจช่องล่างบีบไม่สัมพันธ์กัน ซึ่งอาจใช้คู่กับเครื่องกระตุกไฟฟ้า
3. การใช้เครื่องพยุงการทำงานของหัวใจ
การใช้เครื่องพยุงการทำงานของหัวใจจัดเป็นวิธีคงสภาพให้หัวใจสูบฉีดสู่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้ใกล้เคียงกับภาวะปรกติ ซึ่งใช้สำหรับคนที่รอการผ่าตัดและใช้รักษาผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจได้
4. การทำบายพาส
เนื่องด้วยหัวใจล้มเหลวเกิดจากสภาวะขาดเลือดมาหล่อเลี้ยง ทำให้การผ่าตัดเบี่ยงเส้นทางหัวใจเป็นหนึ่งการรักษาที่ช่วยให้เลือดไหลสู่หัวใจได้สะดวก ซึ่งมักใช้กรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบหรือภาวะอื่นตามแต่ดุลยพินิจของแพทย์
5. การผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ
ในรายที่อาการรุนแรงจนไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่น แพทย์จะพิจารณาผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจจากผู้บริจาค ซึ่งอาจเปรียบเทียบเห็นจากข้อดีที่ส่งผลกระทบต่อผู้ป่วยให้น้อยที่สุด
การดูแลตัวเองจากภาวะหัวใจล้มเหลว
- หลีกเลี่ยงกิจกรรมผาดโผนซึ่งสุ่มเสี่ยงให้หัวใจทำงานหนัก เช่น การนั่งรถไฟเหาะ
- ลดการรับประทานเกลือซึ่งอุดมด้วยโซเดียม ส่งผลให้ความดันสูงจนเกิดหัวใจล้มเหลว
- ออกกำลังกายให้เหมาะสมกับสภาพร่างกายอย่างสม่ำเสมอ
- ละการสูบบุหรี่ เลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
- คลายความเครียดและนอนหลับให้เพียงพอ
ดูแลหัวใจให้ห่างไกลโรคกับโรงพยาบาลรามคำแหง
อุ่นกายสบายใจเมื่อใกล้หมอ ห่างไกลจากภาวะหัวใจล้มเหลวกับศูนย์หัวใจ โรงพยาบาลรามคำแหง มอบความหวังใหม่สู่ชีวิตอีกครั้งให้ก้าวเดินต่อไปอย่างเป็นสุข ภายใต้การรับรองมาตรฐานโลก AACI จากประเทศสหรัฐอเมริกาพร้อมเทคโนโลยีการรักษาสมัยใหม่จากเหล่าแพทย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางและหลักการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจ ปอดและออกกำลังกายที่เริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512, 02-743-9999
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
