ไซนัสอักเสบ (Sinusitis) รู้อาการ รักษาด้วยยาร่วมผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้อง

 

 

พญ. นพวรรณ ล่องชูผล
แพทย์ผู้ชำนาญการ หู คอ จมูก 
โรงพยาบาลรามคำแหง

 

 

 

     โรคไซนัสอักเสบ (Sinusitis) เป็นภาวะอักเสบและติดเชื้อจากเยื่อบุโพรงจมูกและไซนัส ซึ่งเป็นโพรงอากาศที่ครอบคลุมบริเวณใบหน้า ข้างจมูก แก้มและฐานกะโหลกศีรษะ โดยทั่วไปมักเกิดหลังอาการไข้หวัด พบมากในผู้ป่วยที่เป็นหวัด พักผ่อนไม่เพียงพอหรือมีโรคประจำตัว เช่น ภูมิแพ้อากาศ โรคหอบหืด 

 

 

 

 

 

 

อาการเมื่อเป็นไซนัสอักเสบ

• คัดจมูก น้ำมูกข้นเหนียวเป็นสีเหลืองหรือเขียว
• ปวดโพรงจมูกหรือบริเวณใบหน้า หายใจไม่สะดวก
• ปวดศีรษะ และมีเสมหะข้นไหลลงคอ
• ในรายที่รุนแรงอาจมีไข้สูง ตาบวมอักเสบ ปวดโพรงจมูก ศีรษะและใบหน้า

 

ไซนัสเฉียบพลันต่างจากไซนัสเรื้อรังอย่างไร

     กรณีเจอปัญหาแล้วเกิดอาการนานไม่ถึง 4 สัปดาห์ก็จะเรียกว่า “ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน” หากเกิดอาการต่อเนื่องยาวนานกว่า 12 สัปดาห์ก็จะเรียก “ไซนัสอักเสบเรื้อรัง” นอกเหนือจากอาการข้างต้น ผู้ป่วยจะรับกลิ่นผิดเพี้ยนไป ซึ่งจะรับกลิ่นได้ลดลงหรือว่ามีกลิ่นเหม็นบริเวณโพรงจมูก

 

 

 

 

 

การวินิจฉัยโรคไซนัสอักเสบ

     แพทย์จะเริ่มตรวจด้วยการการซักประวัติ การตรวจร่างกายโดยรวมและการส่องกล้องเข้าไปดูในโพรงจมูก บางรายที่เคยประสบอุบัติเหตุบริเวณใบหน้าก็อาจพิจารณาให้เข้ารับการตรวจด้วย CT Scan ร่วม เนื่องจากแพทย์สงสัยว่าผู้ป่วยอาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่น เช่น ริดสีดวงจมูก

 

 

 

 

การรักษาไซนัสอักเสบ

โดยทั่วไปแพทย์สามารถรักษาโรคไซนัสอักเสบได้ 2 วิธี ซึ่งขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ได้แก่

 

• การใช้ยา ตั้งแต่ยาปฏิชีวนะ ยาลดอาการคัดจมูก ยาลดน้ำมูกลดอาการแพ้ รวมถึงการใช้น้ำเกลือล้างจมูกและสเปรย์พ่นจมูกร่วมด้วย ซึ่งอาจใช้เวลาราว 5-10 วัน หากเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง แพทย์จะพิจารณารักษาด้วยการผ่าตัด
• การผ่าตัดไซนัส  หากกรณีที่ใช้ยาแล้วไม่ดีขึ้นหรือบางกรณี เช่น มีการติดเชื้อราในโพรงไซนัส ผู้ป่วยควรได้รับการผ่าตัดโดยการผ่าตัดส่องกล้องซึ่งมีความแม่นยำสูง ไร้รอยแผลภายนอกและโอกาสเสี่ยงเกิดโรคแทรกซ้อนต่ำมาก โดยพักฟื้นหลังผ่าตัดประมาณ 2 วันก็กลับบ้านได้ อย่างไรก็ตาม ควรเลี่ยงการยกของหนักหรือการเบ่งแรง 1 เดือนเพื่อป้องกันไม่ให้เลือดออกในโพรงจมูก หลีกเลี่ยงการขึ้นเครื่องบินเป็นเวลา 1 สัปดาห์และไม่ควรว่ายน้ำเป็นเวลา 2 เดือน

 

 

 

 

 

 

---

หากเป็นหนักมากอาจต้องผ่าตัดไซนัส และควรปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์วางแผนการรักษาที่ตอบโจทย์ที่สุด

---

 

 

 

 

 

 

การพิจารณาของแพทย์ในการผ่าตัดไซนัส

แพทย์อาจแบ่งผู้ป่วยโรคไซนัสอักเสบที่แพทย์แนะนำให้เข้ารับการผ่าตัดออกเป็น 2 กรณี ได้แก่

 

• กรณีจำเป็น หากเกิดการอักเสบติดเชื้อลามเข้าดวงตาหรือลามเข้าสมอง รวมถึงแพทย์สงสัยว่าเกิดเนื้องอกหรือไซนัสอักเสบขึ้นรา
• กรณีที่ควร ใช้ได้ในผู้ป่วยมีอาการไซนัสอักเสบเรื้อรัง หรือแบบเฉียบพลันที่เป็น ๆ หาย ๆ หรือมีริดสีดวงจมูกที่รักษาด้วยยาประมาณ 1-3 เดือนแล้วไม่ได้ผล การรักษาด้วยการผ่าตัดอาจถือเป็นทางเลือก และได้ประโยชน์มากกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่น

 

แพทย์ต้องประเมินว่าผู้ป่วยเพื่อลดโอกาสเสี่ยง

     และแน่นอนว่าแพทย์ต้องคำนึงถึงภาวะเสี่ยงและผลข้างเคียงจากการผ่าตัดไซนัสเป็นสำคัญ เนื่องจากโพรงจมูกและไซนัสอยู่ชิดติดกับอวัยวะสำคัญหลายอย่าง ได้แก่ ลูกตา สมอง เส้นประสาทตาและหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงสมอง ทำให้การผ่าตัดมีความเสี่ยงที่จะไปกระทบกระเทือน หรือเกิดอันตรายแก่อวัยวะอื่น เช่น

 

• มีเลือดออกในหรือรอบดวงตา ซึ่งอาจทำให้การมองเห็นลดลงชั่วคราว
• ท่อน้ำตาอุดตัน ซึ่งอาจเกิดจากการกระทบกระเทือน จนทำให้ไม่สามารถช่วยระบายน้ำตาลงสู่โพรงจมูกได้ได้ตามปกติ ทำให้น้ำตาไหลจากตาตลอดเวลา แต่ส่วนใหญ่แล้ว อาการมักค่อย ๆ ดีขึ้นหลังจากการผ่าตัดไซนัสภายใน 1 สัปดาห์
• ภาวะน้ำในสมองรั่วเข้ามาในโพรงจมูก ซึ่งเกิดจากการกระทบเทือน หรือการบาดเจ็บบริเวณเพดานจมูก

 

 

---

ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ถือว่ามีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก ซึ่งปัจจุบันมีเครื่องมือผ่าตัดไซนัสที่เรียกว่าเครื่องนำวิถีในการผ่าตัด (Navigator) ที่ให้ความแม่นยำและลดความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัดได้อย่างดียิ่งขึ้น

---

 

 

 

 

 

การรักษาด้วยการผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้องเอ็นโดสโคป

     ปัจจุบันการผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้องเอ็นโดสโคป หรือที่เรียกว่า Functional Endoscopic Sinus Surgery: FESS และการผ่าตัดไซนัสผ่านกล้องแบบเปิดหมดเหลือแต่ช่อง (Full House ESS) ถือเป็นวิธีดีที่สุด ในกรณีเป็นหนองทุกไซนัส ริดสีดวงจมูกหรือเนื้องอกโพรงจมูกก็ถือเป็นวิธีการผ่าตัดที่ปลอดภัยและทั่วถึงมากกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม

 

ขั้นตอนการผ่าตัดไซนัส

• แพทย์จะทำการผ่าตัดโพรงไซนัสให้เปิดกว้าง ร่วมกับการใช้กล้องเอ็นโดสโคปเป็นวิถีนำทาง
• เมื่อแพทย์เห็นภาพบริเวณที่ผ่าตัดได้ชัดเจน ถัดมาจึงเริ่มดูดเอามูกเหนียวและหนองที่ขังอยู่ภายในออกได้หมด ทำให้อากาศไหลเวียนในไซนัสได้สะดวก ทั้งยังใช้ยาพ่นรักษาร่วมได้มีประสิทธิภาพและตรงจุด

 

ทำไมจึงควรผ่าตัดไซนัสที่โรงพยาบาลรามคำแหง

     ศูนย์ผ่าตัดส่องกล้อง หู คอ จมูก พร้อมรักษาชีวิตของคุณด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ประสิทธิภาพสูงร่วมวิทยาการรักษาสมัยใหม่ภายใต้การดูแลของแพทย์ชำนาญการ มอบแสงสว่างสู่ชีวิตให้ก้าวเดินต่อกับโรงพยาบาลรามคำแหง