Messenger

'โรคอ้วน' จุดเริ่มต้นสู่หลากโรคและการรักษาสมัยใหม่

November 10 / 2025

โรคอ้วน

 

 

 

     ปัจจุบันความอ้วนได้กลายเป็นโรคชนิดหนึ่งที่ต้องได้รับการดูแลและรักษา เพราะโรคอ้วนสามารถก่อเกิดได้หลากโรค ซึ่งองค์การอนามัยโลก (WHO) นิยามคำว่า "โรคอ้วน" (Obesity) ไว้ว่า "เป็นภาวะที่ร่างกายสะสมไขมันตามส่วนต่าง ๆ เกินกว่าปกติจนเป็นปัจจัยเสี่ยงหรือเป็นสาเหตุให้เกิดโรคที่ส่งผลต่อสุขภาพเป็นความเจ็บป่วยและอาจเป็นสาเหตุให้เสียชีวิตได้"

 

 

 

โรคอ้วน รักษา

 

 

โรคอ้วน (Obesity)

     โรคอ้วน (Obesity) เป็นภาวะน้ำหนักตัวเกินหรือสัดส่วนไขมันในร่างกายมากกว่าปรกติ ทั้งยังเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ได้มากมาย โดยเฉพาะโรคอ้วนลงพุง (Metablic Syndrome) มักเป็นชนิดที่พบได้บ่อย แพทย์สามารถวินิจฉัยได้จากการตรวจร่างกายและการตรวจทางห้องปฏิบัติการ

 

วิธีสำรวจตัวเองเบื้องต้นว่าเป็น 'โรคอ้วน' หรือไม่

หากตรวจพบอย่างน้อย 3 ใน 5 ข้อก็มีแนวโน้มเป็นโรคดังกล่าว 

 

1.  การวัดขนาดรอบเอว

โดยเฉพาะบริเวณสะดือในท่ายืนเท้าทั้ง 2 ข้าง ห่างกัน 10 เซนติเมตร ช่วงหายใจออก
 

  • เพศชาย ไม่เกิน 90 เซนติเมตร
  • เพศหญิง ไม่เกิน 80 เซนติเมตร

 

2.  การวัดระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride)

     หากตรวจวัดจนพบว่าระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์นั้น มากกว่า หรือ เท่ากับ 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร ก็เป็นตัวบ่งชี้ถึงภาวะน้ำตาลในเลือดสูง นอกเหนือจากนี้แพทย์ยังต้องวัดค่าระดับไขมัน HDL Cholesterol ร่วมด้วย ซึ่งจำแนกตามเพศสภาพได้ดังต่อไปนี้

 

ระดับไขมัน HDL cholesterol

  • น้อยกว่า 40 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรในเพศชาย
  • น้อยกว่า 50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตรในเพศหญิง

 

3. การตรวจวัดอื่น

  • ระดับความดันโลหิต มากกว่า หรือ เท่ากับ 130/85 มิลลิเมตรปรอท
  • ระดับน้ำตาลในเลือดหลังอดอาหาร มากกว่า หรือ เท่ากับ 100 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร 

 

 

 

โรคอ้วน รักษา

 

 

สาเหตุของโรคอ้วน

  • กรรมพันธุ์ บางครอบครัวมีแนวโน้มจะอ้วนกันทั้งหมด ซึ่งอาจเกิดจากการเลี้ยงดู สภาพแวดล้อมและการใช้ชีวิตร่วมกัน โดยเฉพาะการรับประทานอาหารแบบเดียวกัน
  • การรับประทานอาหาร หากรับประทานอาหารที่มีพลังงานสูงเป็นประจำโดยเฉพาะแป้งและไขมัน และรับประทานมากเกินความต้องการของร่างกาย
  • ยาบางอย่าง ทำให้ความอยากอาหารมากขึ้น เช่น ยาทางจิตเวช ยาที่ใช้รักษาโรคเบาหวาน ยากลุ่มสเตียรอยด์ (Steroid)
  • โรคบางอย่าง โดยเฉพาะโรคที่เกี่ยวกับต่อมไร้ท่อ ได้แก่ โรคต่อมไทรอยด์และโรคต่อมหมวกไต
  • สิ่งแวดล้อม ด้านวัฒนธรรมและการใช้ชีวิตของแต่ละประเทศและเผ่าพันธุ์
  • การดื่มสุรา และสูบบุหรี่
  • ภาวะเครียด บางคนมีความผิดปกติทางจิตใจทำให้รับประทานอาหารมากขึ้น

 

 

 


ปัจจุบันความก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีทำให้คนอายุน้อย มีสิ่งอำนวยความสะดวกมากมายจนบางครั้งก็อาจหลงลืมออกกำลังกาย

 

 

 

โรคอ้วน รักษาโรคอ้วน รักษาโรคอ้วน รักษา

 

 

ผลกระทบต่อสุขภาพจากโรคอ้วน ทำให้เกิด

  • โรคความดันโลหิตสูง
  • ภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ
  • โรคเบาหวาน
  • โรคหัวใจและหลอดเลือด
  • โรคไตเรื้อรัง
  • โรคมะเร็ง ได้แก่ มะเร็งเยื่อบุมดลูก รังไข่ มะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้
  • ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
  • กรดไหลย้อน
  • โรคข้อเข่าเสื่อม
  • โรคประจำเดือนผิดปกติ

 

 

 


ทั้งยังส่งผลถึงสุขภาพจิต เช่น ภาวะซึมเศร้า ภาวะเครียดและวิตกกังวล

 

 

โรคอ้วนทำให้เกิดโรคเบาหวานได้อย่างไร?

มีการศึกษาพบว่า

 

  • โรคอ้วนระดับ 1 มีโอกาสเกิดโรคเบาหวานได้มากกว่าระดับปกติ 2 เท่า
  • โรคอ้วนระดับ 2 มีโอกาสเกิด 5 เท่า
  • โรคอ้วนระดับ 3 มีโอกาสเกิด 10 เท่า

 

 


 โรคอ้วนทำให้เกิดภาวะดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลิน เซลล์ไขมันที่เพิ่มขึ้นทำให้ตัวรับอินซูลินที่ผนังเซลล์ทำงานไม่ดี กลูโคสจะเข้าเซลล์ได้ไม่ดี ระดับน้ำตาลกลูโคสในเลือดก็จะสูงขึ้น

 

 

 

โรคอ้วน

 

 

 

การรักษาโรคอ้วน

  • การควบคุมน้ำหนักตัว ต้องทำตั้งแต่รู้สึกตัวว่ามีน้ำหนักเกิน เช่น เสื้อผ้าที่ใส่อยู่ประจำเริ่มคับอย่าปล่อยให้อ้วน เพราะจะเป็นปัญหาที่แก้ไขได้ยากมาก
  • การฝึกวินัยในการดูแลตัวเอง และมีสำนึกของสุขภาพที่ดี และการมีบุคคลิกภาพที่ดีด้วย
  • การเลิกดื่มเครื่องดื่มที่มีปริมาณน้ำตาลสูง หรือแอลกอฮอล์สูง
  • การลดทานอาหารบางประเภทลงอย่างค่อยเป็นค่อยไป โดยเฉพาะอาหารประเภทแป้งและไขมัน เพิ่มอาหารประเภทเส้นใย เช่น ผักและผลไม้ที่ไม่หวาน ไม่ทานจุกจิก
  • การเคลื่อนไหวร่างกายในชีวิตประจำวันให้มากขึ้น เช่น ใช้บันไดแทนลิฟต์
  • การพยายามออกกำลังกายทุกวัน อย่างน้อย 30 นาที
  • การตรวจร่างกายและตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อดูว่ามีโรคแทรกซ้อนที่เกิดจากความอ้วนหรือยัง เช่น เบาหวาน , ไขมันในเลือดสูง
  • การรักษาด้วยยา เพื่อลดน้ำหนักตัวภายใต้การดูแลของแพทย์
  • การผ่าตัดกระเพาะอาหาร เนื่องจากเป็นการลดน้ำหนักในอีกวิธี โดยแพาทย์จะผ่าตัดลดขนาดกระเพาะอาหารให้มีขนาดเล็กลง เมื่อกระเพาะอาหารมีขนาดเล็กลงจึงส่งผลให้สามารถจำกัดปริมาณอาหารที่รับประทานพร้อมลดฮอร์โมนแห่งความหิว

 

 

 

โรคอ้วน

 

 

การรักษาโรคอ้วนด้วยยาและการผ่าตัด

  • ยายับยั้งการดูดไขมัน ลดการดูดซึมในทางเดินอาหาร
  • ยากระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง ลดความอยากอาหาร
  • ยากลุ่มเลียนแบบ (ฮอร์โมนอินเครติน) ลดความอยากอาหาร ทำให้อิ่มนาน หรือช่วยควบคุมการทำงานของเซลล์ไขมันในร่างกาย ซึ่งรวมทั้งจัดเก็บและดึงไขมันมาใช้งาน
  • การผ่าตัดกระเพาะเพื่อลดน้ำหนัก สำหรับผู้ที่มีภาวะอ้วนขั้นรุนแรง

 

Incretin-based Therapy คืออะไร?

Incretin-based Therapy เป็นการรักษาทางเลือกด้วยการใช้ยาที่เลียนแบบฮอร์โมนอินเครตินธรรมชาติในร่างกาย ช่วยควบคุมความอยากอาหาร ทำให้อิ่มนานขึ้น และปรับปรุงการเผาผลาญน้ำตาลและไขมันในร่างกาย ปัจจุบันฮอร์โมนอินเครตินได้รับการพัฒนาให้เป็นยาแผนปัจจุบัน 2 ชนิด ได้แก่ GIP (Glucose-Insulinotropic Polypeptide) และ GLP-1 (Glucagon-Like Peptide-1)

 

Incretin-based Therapy ในประเทศไทย

ยาที่ใช้กลไกของอินเครตินในการควบคุมน้ำหนัก ปัจจุบันมี 2 กลุ่มหลัก ได้แก่:

 

  • กลุ่มยาที่กระตุ้นตัวรับ GLP-1
  • กลุ่มยาที่กระตุ้นสองตัวรับทั้ง GIP และ GLP-1

 

ใครเหมาะกับการรักษานี้ ผู้ใหญ่อายุ 18 ปีขึ้นไป

  • ผู้ที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป
  • มีภาวะโรคอ้วน
  • มีภาวะน้ำหนักเกินและมีโรคร่วมด้วย เช่น ความดันสูง เบาหวานชนิดที่ 2 ไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด
  • มีภาวะอ้วนและลดน้ำหนักด้วยวิธีอื่นแล้วไม่ได้ผล
  • ต้องการทางเลือกในการควบคุมน้ำหนักภายใต้การดูแลของแพทย์
  • ต้องการตัวช่วย ร่วมกับการควบคุมอาหารและออกกำลังกาย

 

โรคอ้วนไม่ใช่แค่เรื่องของรูปร่าง แต่คือเรื่องของสุขภาพในระยะยาว

  • การดูแลตัวเอง เริ่มต้นได้ตั้งแต่วันนี้
  • การควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และปรับพฤติกรรม คือพื้นฐานสำคัญที่สุด
  • ยาเป็นเพียงหนึ่งในเครื่องมือ เพื่อเสริมประสิทธิภาพของแนวทางหลัก
  • ควรใช้ยาภายใต้คำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ เท่านั้น
  • สุขภาพดีไม่มีทางลัด แต่มี “ทางที่ใช่” สำหรับแต่ละคน

 

 


การรักษาโรคอ้วนและโรคเบาหวานมีแนวทางเดียวกันคือการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย ซึ่งช่วยเสริมการรักษาให้ได้ผลดียิ่งขึ้น