การเลือกยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดไหนที่เหมาะกับเรา?

January 31 / 2024

 

 

การเลือกยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดไหนที่เหมาะกับเรา?

 

 

พญ.ศรีสุภา  เลาห์ภากรณ์

สูติ-นรีเวช

 

ยาคุมกำเนิดมีสองชนิด คือฮอร์โมนรวม (เอสโตรเจนและโปรเจสติน) และฮอร์โมนเดี่ยว (โปรเจสติน) ยาคุมกำเนิดแบบเม็ดที่ได้รับความนิยมมากที่สุด คือ แบบฮอร์โมนรวม ส่วนแบบฮอร์โมนเดี่ยวพิจารณาใช้กรณีมีข้อห้ามใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน หรืออยู่ในช่วงให้นมบุตรหลังคลอด หรือกรณีใช้เป็นยาคุมฉุกเฉินยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม อาจมีจำนวนเม็ดในแผงยาได้แตกต่างกัน แต่ส่วนใหญ่มีแผงละ 21 หรือ 28 เม็ด ซึ่งแตกต่างกันดังนี้

  • ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมแผงละ 21 เม็ด ทุกเม็ดจะมีตัวยาทั้งหมด (ไม่มีเม็ดแป้ง) รับประทานยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ด จนหมดแผง หลังหยุดยาประมาณ 1-3 วันจะเริ่มมีประจำเดือน ให้เริ่มทานแผงใหม่วันที่ 5 ของประจำเดือน
  • ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมแผงละ 28 เม็ด โดยทั่วไปมีตัวยาฮอร์โมนจำนวน 21 เม็ดและไม่มีตัวยาหรือเรียกว่า “เม็ดแป้ง” อีก 7 เม็ด (มีเป็นส่วนน้อยที่ต่างจากที่กล่าวมา เช่น ชนิดแผง 24/4 เม็ด คือมีตัวยา 24 เม็ดและเม็ดแป้ง 4 เม็ด) ซึ่งเม็ดแป้งจะมีสีและ/หรือขนาดเม็ดที่แตกต่างจากเม็ดที่มีตัวยาอย่างชัดเจน รับประทานยาในเวลาเดียวกันทุกวัน วันละ 1 เม็ด จนหมดแผงแล้วขึ้นแผงใหม่ต่อเนื่องกันไป ช่วงที่รับประทานเม็ดแป้งไปประมาณ 1-3 เม็ดจะเริ่มมีประจำเดือนมา

 

 

 

ตัวยาสำคัญในยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม

 

ฮอร์โมนในกลุ่มเอสโตรเจนที่มีในยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมอาจเป็น ethinyl estradiol, mestranol หรือ estradiol (อาจอยู่ในรูป estradiol valerate) แต่ส่วนใหญ่มักเป็น ethinyl estradiol ซึ่งในอดีตมีปริมาณยาค่อนข้างสูง เช่น ethinyl estradiol 50 ไมโครกรัม ทำให้มีอาการไม่พึงประสงค์มาก ปัจจุบันมีปริมาณ ethinyl estradiol ไม่เกิน 35 ไมโครกรัม บางตำรับอาจมีเพียง 15-20 ไมโครกรัมเท่านั้น การใช้เอสโตรเจนขนาดต่ำจะลดอาการไม่พึงประสงค์ได้มาก โดยเฉพาะอาการคลื่นไส้ ท้องอืดและเจ็บคัดเต้านม อย่างไรก็ตาม อาจมีเลือดออกผิดปกติที่คล้ายประจำเดือนมาแบบกะปริบกะปรอยได้ ฮอร์โมนแต่ละชนิดในกลุ่มเอสโตรเจนให้ผลป้องกันการตั้งครรภ์ได้พอๆ กัน เมื่อใช้ในปริมาณที่มีในผลิตภัณฑ์

 

 

ส่วนฮอร์โมนในกลุ่มโพรเจสตินที่มีในยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมนั้นอาจเป็น levonorgestrel, norethisterone, gestodene, desogestrel, drospirenone, nomegestrol, dienogest หรือ cyproterone acetate ฮอร์โมนเหล่านี้ให้ผลป้องกันการตั้งครรภ์ได้ดีพอๆ กัน

 

นอกจากการคุมกำเนิดแล้วยาคุมยังสามารถใช้รักษาประจำเดือนผิดปกติมาไม่สม่ำเสมอ ประจำเดือนออกมาก  ปวดประจำเดือน ภาวะถุงน้ำในรังไข่ โรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ ภาวะฮอร์โมนเพศชายเกิน เช่น ขนดก สิว หน้ามัน และยังช่วยป้องกันการเกิดมะเร็งรังไข่ มะเร็งโพรงมดลูกและมะเร็งลำไส้ใหญ่ได้เช่นกัน

 

 

หลักการเลือกยาคุมกำเนิด

  1. สตรีมีปัญหาสิว หน้ามัน ขนดก แนะนำยาคุมที่มีส่วนประกอบ cyproterone acetate, drospirenone, chlormadinone เช่น Diane-35, Preme, Tina, Sucee, Yasmin, Yaz, Belala ถ้าเป็นสิวรุนแรงแนะนำ Diane-35, Preme, Tina, Sucee 
  2. สตรีที่มีปัญหาประจำเดือนออกมากหรือมีผลข้างเคียงจากฮอร์โมนเอสโตรเจน (คลื่นไส้อาเจียน เวียนศีรษะ คัดเต้านม ตัวบวม) แนะนำยาคุมที่มีส่วนประกอบเอสโตรเจนขนาดต่ำ เช่น Mercilon, Meliane, Yaz
  3. สตรีที่กลัวน้ำหนักขึ้นและต้องการรักษาสิวไม่รุนแรง แนะนำยาคุมที่มีส่วนประกอบ Drospirenone เช่น Yasmin, Yaz, Synfonia
  4. สตรีที่มีอาการแปรปรวนทางร่างกายและอารมณ์ก่อนมีประจำเดือน(premenstrual Dysphonic Disorder, PMDD) เช่น ซึมเศร้า แนะนำยาคุมสูตร 24/4 เช่น YAZ, Synfonia
  5. กรณีหลังคลอด≥ 6 สัปดาห์ และให้นมบุตรพิจารณาให้ยาคุมชนิดที่มีฮอร์โมนโปรเจสตินอย่างเดียว

 

สิ่งสำคัญที่ควรทำความเข้าใจในการเลือกใช้ยาคุมกำเนิด คือความมีวินัยในการทานสม่ำเสมอเพื่อประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ สิ่งสำคัญคือยาคุมกำเนิดไม่สามารถป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ เช่น เอดส์ ซิฟิลิส ไวรัสตับอักเสบบี และการติดเชื้อไวรัสเอสพีวี(HPV) รวมทั้งอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดอุดตัน โดยเฉพาะกลุ่มสตรีอายุมากกว่า 35 ปี และสูบบุหรี่ มีภาวะเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันสูง รวมทั้งความเสี่ยงเล็กน้อยต่อมะเร็งเต้านม และมะเร็งปากมดลูก ดังนั้นการเลือกยาคุมกำเนิดควรพิจารณาทั้งข้อดีและข้อควรระวังในสตรีที่มีความเสี่ยงต่อการใช้ยา ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อพิจารณาในการตัดสินใจก่อนทานยาคุมกำเนิด

 

 

การเลือกยาคุมกำเนิดควรพิจารณาทั้งข้อดีและข้อควรระวังในสตรีที่มีความเสี่ยงต่อการใช้ยา ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร

นัดพบแพทย์คลิก

พญ.ศรีสุภา  เลาห์ภากรณ์

สูติ-นรีเวช

 

แก้ไขล่าสุด 27/07/63

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Premium Health package ผู้หญิง

ถึงเวลาดูแลสุขภาพอย่างใส่ใจ เราพร้อมดูแลคุณอย่างอบอุ่น

ราคา 3,990 บาท

โปรแกรมตรวจสุขภาพ Platinum plus Check up สุภาพสตรี

เพราะร่างกายผู้หญิงซับซ้อนมากกว่าที่คิด ตรวจสุขภาพดูแลป้องกันก่อนที่จะสายเกินไป เพื่อให้คุณใช้ชีวิตได้แบบที่ต้องการ

ราคา 59,990 บาท

โปรแกรมตรวจสุขภาพ Platinum Check up สำหรับกลุ่มสุภาพบุรุษ

เตรียมสุขภาพให้พร้อมสำหรับอนาคต ป้องกันความเสี่ยงจากโรคร้ายแรง

ราคา 30,990 บาท

บัตรกำนัลเงินสด Ramkhamhaeng Gift Card

"แทนความห่วงใย" & "ของขวัญเยี่ยมไข้" มอบสุขภาพดีเป็นของขวัญสุดพิเศษ ด้วยบัตรกำนัลเงินสด Ramkhamhaeng Gift Card

ราคา 1,000 บาท

แพ็กเกจฝึกแก้ไขเรื่องการพูด ในเด็กทีพบความผิดปกติทางภาษา

บำบัดรักษาแก้ไขและฟื้นฟูสมรรถภาพ ในเด็กทีมีความผิดปกติทางภาษาและการพูด

ราคา 800 บาท

คุณจะมีความสุขแค่ไหน ? ถ้าหลังจากนี้ไม่ต้องใส่แพมเพิสแล้ว

คุณจะมีความสุขแค่ไหน?.. ถ้าไม่ต้องใส่แพมเพิส

ราคา 10,000 บาท