การดูแลและป้องกันสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ

December 20 / 2024

 

 

 

 

การดูแลและป้องกันสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ

 

 

 


     ปัจจุบันจำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษาที่แผนกทันตกรรมนั้นเริ่มเป็นกลุ่มผู้สูงวัยมากขึ้น โรคในช่องปากจัดเป็นหนึ่งในโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (Non Communicable Diease : NCDs) ซึ่งเกิดการสูญเสียฟันและบดเคี้ยวอาหารได้ลดลง นอกจากนี้การที่เกิดฟันผุ ฟันห่าง หรือฟันมีช่องว่างยังก่อความรำคาญ ความไม่สบายและความไม่สวยงาม ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน

 

 

สุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุ

 


สุขภาพช่องปากเปลี่ยนแปลงไปในผู้สูงอายุ

  • ริมฝีปากแห้ง มุมปากแตก มีแผลเปื่อยที่มุมปาก
  • ตัวฟันมีสีเข้มขึ้น ฟันสึก
  • เหงือกบางลง มีการร่นของเหงือก กระดูกเบ้าฟันบางลง มีการละลายตัวของกระดูกโดยเฉพาะบริเวณที่ไม่มีฟัน
  • เยื่อบุช่องปากแห้ง และบางลง
  • ลิ้นเลี่ยน เป็นร่อง ต่อมรับรสที่ลิ้นลดลง การเคลื่อนไหวของลิ้นจะช้าลง ทำให้การกลืนลำบากขึ้น สำลักอาหารและน้ำได้ง่าย
  • ปริมาณน้ำลายลดลง ซึ่งอาจเกิดจากยาที่รับประทานบางตัวได้ด้วย การที่น้ำลายลดลงนั้น ทำให้การพูด เคี้ยว กลืนลำบาก และยังเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดโรคฟันผุได้ง่ายขึ้นด้วย
  • กล้ามเนื้อ ข้อต่อขากรรไกรเสื่อม ทำให้แรงบดเคี้ยวลดลง ช้าลง



การดูแลรักษาสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ

  • ถ้ายังมีฟันแท้ ให้แปรงฟันด้วยยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ อย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง โดยเฉพาะก่อนนอน
  • แนะนำให้ใช้อุปกรณ์เสริมบริเวณซอกฟัน เช่น แปรงซอกฟัน ไหมขัดฟัน และการแปรงลิ้นร่วมด้วย สามารถใช้แปรงสีฟันชนิดไฟฟ้าในกรณีที่มีปัญหาข้อมือ มืออ่อนแรง
  • ผู้สูงอายุที่ใส่ฟันเทียมถอดได้ ควรถอดฟันเทียมออกทำความสะอาดด้วยแปรงสีฟันขนนุ่ม และแปรงฟันหลังอาหารทุกมื้อ ในกรณีที่ยังมีฟันแท้อยู่

 

 

สุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุสุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุสุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุ

 

 

 


คำแนะนำเบื้องต้นเมื่อเกิดภาวะปากแห้ง

  • ปรับพฤติกรรมการดื่มน้ำ และรับประทานอาหารช่วย เช่น การจิบน้ำระหว่างวัน การดื่มน้ำระหว่างมื้ออาหาร การจัดอาหารที่มีส่วนผสมเป็นน้ำมากขึ้น บ้วนปากบ่อยๆ
  • หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสเผ็ด เค็ม
  • งดการสูบบุหรี่และเครื่องดื่มคาเฟอีน และสามารถใช้สารทดแทนน้ำลาย หรือน้ำลายเทียมช่วยได้

 

 

 

สุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุสุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุสุขภาพช่องปาก ผู้สูงอายุ

 


 

กรณีที่ฟันสึกบางและมีช่องว่าง

     ฟันแท้ที่เหลืออยู่นั้น สึก บางลง เตี้ยลง ผุมากขึ้น มีช่องว่าง เศษอาหารติด ทำให้เคี้ยวไม่สะดวก วิธีการรักษานั้น บางกรณีการอุดฟันสามารถช่วยแก้ปัญหาได้เลย แต่ในบางกรณีที่เนื้อฟันหายไปมาก การสบฟันไม่ปกติ จำเป็นจะต้องทำการรักษาร่วมกับการใส่ฟันเทียม


 


การมาพบทันตแพทย์ในผู้สูงวัย จะได้รับการตรวจหาปัญหา ประเมินสุขภาพช่องปาก เพื่อการวางแผนการดูแล การป้องกันและการรักษา เพื่อให้ได้คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

 

 

เอกสารอ้างอิง : สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย

 

 

 

แก้ไข

28/08/2566