ผศ.ดร. สิทธา พงษ์พิบูลย์
ผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจ ปอด และการออกกำลังกาย
การออกกำลังกายอันตรายต่อผู้ป่วยโรคหัวใจจริงไหม เรามีคำตอบ
December 30 / 2024
เพราะการออกแรงมากนั้นอันตรายต่อผู้ป่วยโรคหัวใจ ดูกลายเป็นภาพที่ฉายชัดในความคิดของใครหลายคน สิ่งนั้นอาจเป็นสุขภาพที่เปราะบาง เราเลยเผลอคิดว่ามันไม่ดีต่อหัวใจ ซึ่งแท้จริงแล้วการออกกำลังกายล้วนช่วยเสริมสุขภาพกายและใจให้แข็งแรง หากว่า.. เราทำแต่พอดี
ผศ.ดร. สิทธา พงษ์พิบูลย์
ผู้เชี่ยวชาญด้านการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจและปอด
ทำไมการออกกำลังกายถึงเป็นเรื่องที่น่ากังวลสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ?
เนื่องจากการออกกำลังกายส่งผลให้หัวใจทำงานหนัก หากโหมออกแรงก็อาจบานปลายจนเกิดหัวใจล้มเหลวได้ นอกจากนี้โรคหัวใจยังแบ่งย่อยตามสาเหตุ เช่น หัวใจตีบจากการหลอดเลือดเปราะหรืออุดตัน ความดันโลหิตสูง ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ซึ่งแพทย์อาจตรวจร่างกายด้วยหลากวิธี
การตรวจร่างกายเพื่อทราบขีดจำกัดของร่างกาย
- การตรวจกราฟหัวใจ หรือ Electrocardiogram (EKG) เป็นการตรวจเช็คสัญญาณไฟฟ้าหัวใจว่ามีส่วนไหนผิดจังหวะ หัวใจโต หรือภาวะเส้นเลือดหัวใจตีบ โดยแพทย์อาจตรวจเอคโค่หัวใจร่วม
- การเดินสายพานตรวจ หากแพทย์ไม่พบความผิดปรกติขณะผู้ป่วยหยุดพัก การตรวจเช็คสภาพความผิดปรกติขณะเคลื่อนไหวร่างกายในระดับต่าง ๆ จะช่วยจับทางว่าช่วงใดที่อัตราเผาผลาญออกซิเจนของผู้ป่วยทำงานผิดแปลกไป ซึ่งอาจเป็นได้ทั้งภาวะหัวใจตีบ หัวใจขาดเลือดและหัวใจเต้นผิดจังหวะ
- การฉีดสีสวนหัวใจ เป็นการตรวจสุดท้ายที่แพทย์สงสัยว่าผู้ป่วยมีโอกาสสูงเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ซึ่งให้ผลวินิจฉัยที่แม่นยำสูง จึงเห็นภาพชัดว่าเกิดการตีบหรืออุดตันบริเวณใดอย่างชัดเจน
- Echocardiogram คือ การตรวจอัลตร้าซาวนด์หัวใจ เพื่อดูโครงสร้างของกล้ามเนื้อหัวใจ ,ลิ้นหัวใจ ผนังหัวใจรั่ว ,หัวใจโต และการบีบตัวของหัวใจ
ในความเป็นจริงแล้ว ความกังวลนี้มักเกิดจากความเข้าใจผิด เนื่องจากการออกกำลังกายที่เหมาะสมและมีการควบคุมสามารถช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงให้กับหัวใจ และช่วยลดความเสี่ยงจากโรคหัวใจในระยะยาว
การออกกำลังกายที่ปลอดภัยสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ
การออกกำลังกายไม่จำเป็นต้องหนักหนาเสมอไป ผู้ป่วยโรคหัวใจสามารถออกกำลังกายได้ตามประเภทและความเข้มข้นที่เหมาะสมกับสภาพร่างกายของตนเอง ดังนี้
- การเดิน การเดินอย่างสม่ำเสมอเป็นการออกกำลังกายที่ดีและปลอดภัยที่สุดสำหรับผู้ป่วยโรคหัวใจ เนื่องจากช่วยเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหัวใจโดยไม่เพิ่มภาระมากเกินไป
- การปั่นจักรยานเบา ๆ การปั่นจักรยานที่มีความเร็วต่ำจะช่วยเพิ่มการไหลเวียนของเลือดและเสริมความแข็งแรงของหัวใจ
- การฝึกยืดกล้ามเนื้อ (Stretching) การยืดกล้ามเนื้อช่วยให้ร่างกายยืดหยุ่น และลดความตึงเครียดในกล้ามเนื้อ ซึ่งเป็นการออกกำลังกายที่ปลอดภัยและดีต่อการฟื้นฟูสภาพร่างกาย
เคล็ด (ไม่) ลับที่ควรทำควบคู่การออกกำลังกาย
1. รอบรู้ชนิดอาหารและเลือกทานเสริมสุขภาพหัวใจ
เพื่อให้อาหารทุกจานอุดมสารอาหารสำคัญในสัดส่วนที่สมดุล การรับประทานพืชผัดใบเขียว ธัญพืช ผลไม้หวานน้อยร่วมอาหารทะเล ล้วนเป็นการเติมพลังชีวิตที่พอเหมาะก่อนออกกำลังกาย ก่อนเติมแต่งด้วยเนื้อสัตว์สีแดงอย่างละนิด โดยให้ดีควรไม่ติดมันและเป็นโปรตีนที่ให้ท้องได้อิ่มนานก็ช่วยลดภาวะแทรกซ้อนอื่นได้
2. เลือกประเภทการออกแรงที่เหมาะกับตัว
การรู้ขีดจำกัดของร่างกายเป็นสิ่งสำคัญที่สุด และจะรู้ได้ละเอียดยิ่งขึ้นหากเข้ารับการเดินสายพานตรวจหัวใจขณะออกแรงหนัก อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยสามารถใช้เวลาอย่างน้อยเพียง 2 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ในการออกกำลังกายเบา ๆ ไม่ว่าจะวิ่งเบา ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำและเต้นแอโรบิคก็ล้วนช่วยลดทอนระดับของโรคให้เบาลง
3. ผ่อนคลายกายและจิต
‘จิตวิญญาณที่สมบูรณ์ ย่อมอยู่ในจิตใจและร่างกายที่สมบูรณ์’ ยังเป็นชีวิตในอุดมคติของใครหลายคน แม้มีร่างกายที่กำยำ แต่อาจมีชีวิตไม่ยืนยาวหากจัดการความเครียดได้ไม่ดี หากสุขภาพจิตไม่ดีย่อมทำให้ระบบภูมิคุ้มกันและการเผาผลาญพลังงานทำงานผิดปรกติ การหากิจกรรมผ่อนคลายเช่นโยคะจึงเป็นหนึ่งตัวอย่างวิถีรักษาสมดุลทั้งกายและจิตที่น่าสนใจ และไม่ว่าอย่างไร การพักผ่อนให้เพียงพอก็ยังสำคัญ
ข้อควรระวังและคำแนะนำ
แม้ว่าการออกกำลังกายจะมีประโยชน์ แต่ผู้ป่วยโรคหัวใจก็ควรระมัดระวังในหลายด้าน
- ปรึกษาแพทย์ก่อนเริ่มออกกำลังกาย ก่อนเริ่มโปรแกรมการออกกำลังกาย ควรปรึกษาแพทย์เพื่อขอคำแนะนำเกี่ยวกับประเภทและระดับความเข้มข้นของการออกกำลังกายที่เหมาะสม
- ฟังสัญญาณจากร่างกาย หากรู้สึกเจ็บหน้าอก หายใจไม่สะดวก หรือมีอาการผิดปกติอื่นๆ ควรหยุดการออกกำลังกายทันทีและพบแพทย์
- เริ่มต้นช้า ๆ สำหรับผู้ป่วยที่ไม่เคยออกกำลังกายมาก่อน ควรเริ่มจากการออกกำลังกายเบาๆ เช่น การเดินหรือการยืดกล้ามเนื้อ และค่อยๆ เพิ่มความเข้มข้นเมื่อร่างกายเริ่มปรับตัวได้
ไม่ควรออกกำลังกายหักโหม การออกกำลังกายที่หนักเกินไปอาจทำให้หัวใจทำงานหนักเกินไป ควรหลีกเลี่ยงการออกกำลังกายที่มีความเข้มข้นสูงหากไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์
สนใจเข้ารับการฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจและปอดต้องทำอย่างไร?
แผนกฟื้นฟูสมรรถภาพหัวใจและปอด เปิดให้บริการที่ อาคาร 3 ชั้น 10 โรงพยาบาลรามคำแหง ตั้งแต่เวลา 07.00-20.00 น. ทุกวัน โทร. 027439999 ต่อ 3040 หรือ คลิกที่นี่
ข้อมูลโดย
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512, 02-743-9999
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
