ผศ.นพ. ธนรร งามวิชชุกร
อายุรกรรมโรคไต
หลังจากเข้ารับการปลูกถ่ายไตเรียบร้อยแล้ว ผู้ป่วยก็สามารถเลือกทานอาหารได้หลากหลายและมีรสชาติได้มากขึ้น เมื่อเทียบกับครั้นยังต้องรับการฟอกไต แต่อย่างไรก็ตาม การรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพก็ยังคงสำคัญมาก โดยเฉพาะอาหารชนิดที่ดีต่อระบบหัวใจและหลอดเลือดอย่างพืชผัก ผลไม้ ธัญพืชและอาหารไขมันต่ำ เหล่านี้ล้วนช่วยให้คุณมีชีวิตยืนยาวอย่างมีสุขภาพดีได้
ทั้งไฟเบอร์สูง อาหารไขมันและโซเดียมต่ำที่ถูกสุขลักษณะ เช่น ผัก ผลไม้สด เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน นมพร่องไขมัน ธัญพืชไม่ขัดสี เหล่านี้ช่วยป้องกันภาวะแทรกซ้อนอื่น อาทิ โรคความดันโลหิตสูง น้ำตาลในเลือดสูง น้ำหนักตัวที่เพิ่มขึ้นจากการใช้ยากลุ่มสเตียรอยด์และยากดภูมิคุ้มกัน
หลังเข้ารับการปลูกถ่ายไตยังจำเป็นต้องได้รับยากดภูมิอย่างต่อเนื่อง และที่สำคัญคือการดื่มน้ำเปล่าควรเพียงพอและเหมาะสมเป็นกิจวัตร เพื่อป้องกันภาวะไตขาดน้ำ ทั้งนี้หากท่านมีโรคร่วมอื่น เช่น โรคเบาหวาน ผู้ป่วยก็ยังต้องควบคุมการรับประทานอาหารตามโรคร่วมที่มีอยู่
กรณีที่สงสัยเรื่องอาหารที่รับประทาน ผู้ป่วยสามารถปรึกษาแพทย์ ผู้ดูแล นักกำหนดอาหาร เพื่อช่วยวางแผนโภชนการที่ได้รับในแต่ละวัน
หลังผ่าตัดปลูกถ่ายไตก็ยังต้องบริโภคอาหารแบบลดเค็มอยู่ ซึ่งอาจแตกต่างตามแต่บุคคล ซึ่งเมื่อได้รับยาโดยเฉพาะกลุ่มสเตียรอยด์ ก็อาจมีผลข้างเคียงทำให้เกิดอาการบวมน้ำ ซึ่งการบริโภคเกลือหรือโซเดียมที่มากจนเกินไป ก็ยิ่งเร่งให้เกิดอาการจนกลายเป็นโรคความดันโลหิตสูงได้
อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง ได้แก่ เกลือบริโภค อาหารแปรรูป เช่น แฮม ไส้กรอก เบคอน อาหารปรุงสำเร็จแช่แข็ง บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป ขนมถุง อาหารกระป๋อง ซอส ผักดอง อาหารหมักดอง ทั้งนี้ท่านสามารถปรึกษาแพทย์และผู้ดูแลเกี่ยวกับปริมาณโซเดียมที่ควรได้รับในแต่ละวัน
หากการปลูกถ่ายไตเป็นไปได้ด้วยดีและการทำงานของไตกลับสู่สภาวะปกติ ผู้ป่วยก็มีโอกาสกลับมาทานอาหารที่มีโพแทสเซียม ได้แก่ ผัก ผลไม้และผลิตภัณฑ์จากนม ซึ่งยาที่ได้รับหลังการปลูกถ่ายไตแต่ละชนิดย่อมส่งผลต่อระดับโพแทสเซียมในเลือดแตกต่างกัน ซึ่งท่านสามารถสอบถามแพทย์และผู้ดูแลว่าจำเป็นต้องจำกัดการทานโพแทสเซียมหรือไม่
ผู้ป่วยโรคไตวายเรื้อรังมักมีปัญหาเรื่องการควบคุมสมดุลของแคลเซียมและฟอสฟอรัส ซึ่งอาจส่งผลต่อความแข็งแรงของกระดูก โดยแพทย์อาจตรวจติดตามความหนาแน่นกระดูกเป็นระยะ หลังจากไตกลับมาทำงานเป็นปรกติ ผู้ป่วยสามารถรับประทานอาหารที่เป็นแหล่งของแคลเซียมได้จาก งา ผักเขียว ปลาเล็กปลาน้อย ผลิตภัณฑ์จากนม เป็นต้น เว้นแต่มีข้อห้ามเฉพาะจากแพทย์และผู้ดูแล
นอกจากนี้ยากดภูมิอาจทำให้มีระดับฟอสฟอรัสในเลือดต่ำ แพทย์จึงแนะนำให้รับประทานธัญพืช ถั่ว หรือผลิตภัณฑ์จากนมเพิ่มขึ้น
แก้ไข
28/08/2566
อายุรกรรมโรคไต