'โรคไตป้องกันได้' คุยกับหมอเฉพาะทางโรคไตพร้อมรู้สาเหตุชัดเจน

 

 

 

     รู้หรือไม่ สำหรับโรคไต สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็น การดื่มน้ำน้อย การมีโรคประจำตัว รวมไปถึง พฤติกรรมชอบซื้อยาแก้ปวดมาทานเองโดยไม่ปรึกษาแพทย์ ไม่ได้จำกัดอยู่แค่เพียงการชอบทานอาหารเค็มอย่างที่หลายคนเข้าใจ ดังนั้น เพื่อเป็นลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไต เราจึงควรศึกษาถึงสาเหตุ ที่มาและเคล็ดลับการดูแลสุขภาพไตให้แข็งแรง โดยหมอเฉพาะทางโรคไตเพราะโรคไตเมื่อเกิดขึ้นแล้ว ซึ่งมักส่งผลกระทบต่อระบบอวัยวะส่วนอื่น ๆ ทำให้การรักษามีความซับซ้อนและส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของผู้ป่วยและคนรอบข้าง

 

โรคไตมีกี่ประเภท อะไรบ้าง

โรคไตวายหรือ 'ไตเสื่อม' หมายถึงภาวะที่ไตทำงานผิดปกติหรือทำงานได้ลดลง ซึ่งแบ่งเป็น 2 ประเภทหลัก ได้แก่

 

1.  ภาวะไตวายเฉียบพลัน

     ไตวายเฉียบพลันเป็นภาวะที่ไตสูญเสียการทำงานอย่างรวดเร็ว เนื่องจากสาเหตุต่าง ๆ อาทิ การติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง การได้รับสารพิษ ผลข้างเคียงจากยา หรือภาวะแทรกซ้อนจากโรคในระบบทางเดินปัสสาวะ รวมถึงโรคอื่น ๆ ที่มีผลต่อไต ซึ่งสามารถสังเกตได้จากหลากอาการ เช่น มีอาการตัวบวม ปัสสาวะมีสีน้ำล้างเนื้อ และความดันโลหิตสูงผิดปกติ อาการเหล่านี้มักแสดงตั้งแต่แรกเริ่มภายในวันหรือสัปดาห์และมีความรุนแรงมากกว่าภาวะไตวายเรื้อรัง

 

 

---

แม้ว่าภาวะไตวายเฉียบพลันจะมีอันตรายถึงชีวิต แต่หากผู้ป่วยรีบเข้าพบหมอเพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุตั้งแต่เนิ่น หมอจะสามารถรักษาได้อย่างทันท่วงที และช่วยให้ไตฟื้นคืนสภาพกลับมาทำงานได้

 

 

2.  ภาวะไตวายเรื้อรัง

     ไตวายเรื้อรังเป็นภาวะที่ไตเริ่มค่อย ๆ สูญเสียการทำงานทีละน้อยอย่างต่อเนื่อง ซึ่งอาจใช้เวลาเป็นเดือนหรือเป็นปี ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ภาวะไตวายเรื้อรังไม่สามารถรักษาให้ไตกลับมาทำงานเหมือนเดิมได้ และโดยส่วนใหญ่ผู้ป่วยมักไม่พบความผิดปกติจนกระทั่งการทำงานของไตลดลงเหลือเพียงร้อยละ 50

 

 

---

อาการแรกเริ่มต่าง ๆ อาจดูไม่รุนแรงเท่าภาวะไตวายเฉียบพลัน และตรวจพบได้ยาก แต่เมื่อตรวจปัสสาวะ มักพบว่ามีเม็ดเลือดแดงหรือโปรตีนปนออกมา ซึ่งในระยะนี้หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี ไตจะเสื่อมสภาพลงเรื่อย ๆ

 

อาการของผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง

     โดยทั่วไปผู้ป่วยภาวะไตวายเรื้อรังมักมีอาการตัวบวม ความดันโลหิตสูง รู้สึกคลื่นไส้อาเจียน เบื่ออาหาร หรือในรายที่มีอาการรุนแรง อาจเป็นลมหมดสติและเสียชีวิตแบบเฉียบพลัน

 

 

 

 

สาเหตุของการเกิดโรคไต

โรคไตนั้นมีปัจจัยที่เป็นสาเหตุในการเกิดโรคมากกว่าแค่การทานอาหารรสเค็มจัด เผ็ดจัด หวานจัด หรืออาหารที่มีโซเดียมสูงอย่างที่หลาย ๆ คนเข้าใจ ซึ่งปัจจัยอื่น ๆ ที่พบบ่อย ได้แก่

 

1.  พันธุกรรม

     โดยเฉพาะโรคถุงน้ำในไต ซึ่งอาจเกิดขึ้นจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมของยีนเด่น หากคุณพ่อหรือคุณแม่ท่านใดท่านหนึ่งเป็นโรคนี้ ก็สามารถถ่ายทอดสู่รุ่นลูกได้ นอกจากนี้ทารกที่มีน้ำหนักแรกคลอดน้อยกว่า 2,500 กรัม ก็นับเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคไตต่อไปในอนาคต เนื่องจากไตอาจทำงานได้น้อยกว่าปกติ

 

2.  การดื่มน้ำน้อย

     เนื่องจากไตต้องใช้น้ำเพื่อทำหน้าที่กรองของเสียในร่างกายให้กลายเป็นปัสสาวะ การดื่มน้ำน้อยเกินไปจะทำให้ไตทำงานหนัก ปัสสาวะมีสีเข้ม เพราะไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย

 

 

 

 

 

3.  โรคประจำตัวที่มีผลกระทบต่อไต

     โดยเฉพาะโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง นอกจากนี้ภาวะนิ่วในไต ไตอักเสบ โรคเกาต์ รวมถึงการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะซ้ำ ๆ ก็มีส่วนทำให้เกิดโรคไตได้

 

4.  ภาวะไตผิดปกติ 

     หรือมีประวัติการเป็นโรคไตอักเสบ รวมถึงถุงน้ำในไต ก็เป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคไตได้

 

5.  ยาแก้ปวดในกลุ่ม NSAIDs

     การรับประทานยาแก้ปวดและแก้อักเสบ เช่น แอสไพริน ไอบูโพรเฟนและยาอื่น ๆ อย่างต่อเนื่อง ซึ่งส่งผลให้เลือดไปหล่อเลี้ยงไตได้น้อยลง ดังนั้นควรปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยาทุกประเภทหรือเภสัชกรผู้ชำนาญเพื่อรับคำแนะนำที่เหมาะสม

 

อาการของโรคไตแบบไหน ควรรีบพบแพทย์

สัญญาณโรคไตแบบไหน ควรรีบพบแพทย์ หากพบว่ามีอาการเสี่ยงเหล่านี้ ผู้ป่วยควรรีบเข้าพบแพทย์เพื่อทำการตรวจวินิจฉัยโดยละเอียด โดยอาการต่าง ๆ สามารถสังเกตได้จาก

 

• อาการบวมตามร่างกาย ทั้งบริเวณใบหน้า หรือขา โดยจะสังเกตเห็นได้ชัดเจนตอนยืน
• ปัสสาวะมีฟอง หรือเมื่อกดน้ำล้างแล้วยังมีฟองหลงเหลืออยู่
• ปัสสาวะมีเลือดปน หรือมีลักษณะเป็นสีน้ำล้างเนื้อ
• ปัสสาวะในช่วงกลางคืนบ่อยกว่าปกติ หรือต้องตื่นขึ้นมาปัสสาวะบ่อยมากขึ้น
• รู้สึกปวดเอว หรือปวดหลังมากผิดปกติ
• ความดันโลหิตสูงมากผิดปกติ โดยเฉพาะในผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 35 ปี
• รู้สึกคลื่นไส้ อาเจียน หรือเบื่ออาหาร

 

 

 

 

 

เคล็ดลับดูแลตัวเองอย่างไร ให้ห่างไกลโรคไต

เคล็ดลับดูแลตัวเองอย่างไร ให้ห่างไกลโรคไต สามารถทำได้ดังนี้

 

1.  การดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ

     นอกจากการดื่มน้ำจะช่วยทำให้ระบบต่าง ๆ ทำงานอย่างราบรื่นแล้ว การดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 2 ลิตรต่อวันยังช่วยให้ไตสามารถกรองสารพิษและของเสียออกจากเลือดโดยการขับออกทางปัสสาวะอย่างมีประสิทธิภาพ

 

2.  การเลือกรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ

     ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ซึ่งรวมถึงอาหารเค็ม หวานหรือเผ็ดจัด รวมถึงอาหารที่มีไขมันสูงและอาหารแปรรูป โดยควรเลือกรับประทานผักและผลไม้สดที่ปราศจากสารเคมี ธัญพืชเต็มเมล็ด อาหารที่อุดมด้วยโอเมก้า 3

 

 

 

 

 

 

3.  การออกกำลังกายสม่ำเสมอ

     การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอประมาณวันละ 30 นาทีหรืออย่างน้อย 150 นาทีต่อสัปดาห์ มีส่วนช่วยในการกระตุ้นการกำจัดของเสียที่สะสมในเลือด รวมไปถึงช่วยควบคุมความดันโลหิตให้คงที่

 

4.  การงดสูบบุหรี่

     การศึกษาพบว่าผู้ที่สูบบุหรี่มีแนวโน้มในการเกิดภาวะไตวายมากกว่าคนทั่วไปถึง 3 เท่า เนื่องจากสารพิษในควันบุหรี่จะเข้าไปสู่กระแสเลือด ซึ่งส่งผลต่อหัวใจและไต การงดบุหรี่เป็นการลดความเสี่ยงต่อตัวเองและบุคคลรอบข้าง

 

5.  การหลีกเลี่ยงความเครียด

     ความเครียดสะสมมักส่งผลให้เราพักผ่อนไม่เพียงพอ เมื่อร่างกายพักผ่อนไม่เพียงพออย่างต่อเนื่อง ก็จะทำให้ระบบอวัยวะภายในต่าง ๆ เสียสมดุล ซึ่งเป็นปัจจัยที่กระตุ้นการเกิดโรคไต

 

6.  การหลีกเลี่ยงทานยาแก้ปวดหรือแก้อักเสบเกินความจำเป็น

     การทานยา สมุนไพร หรืออาหารเสริมประเภทต่าง ๆ โดยเฉพาะยาแก้ปวดมากเกินความจำเป็น โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว สิ่งเหล่านี้มักส่งผลต่อการทำงานของไต ทำให้เกิดภาวะไตเสื่อมได้ในระยะยาว

 

 

 

 

7.  ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด

     การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดรวมถึงการควบคุมความดันโลหิตให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ โดยเฉพาะผู้ป่วยเบาหวาน ก็มีส่วนช่วยในการป้องกันโรคไตได้ เนื่องจากการที่มีระดับน้ำตาลในเลือดสูงนั้น จะทำให้ไปกระตุ้นกลไกต่าง ๆ ที่ทำลายเนื้อไต จนทำให้เกิดภาวะไตเรื้อรังได้

 

8.  การเข้ารับการตรวจสุขภาพประจำปี

     รวมไปถึงการตรวจคัดกรองโรคไต โดยเฉพาะผู้ที่มีความเสี่ยง จะทำให้ทราบถึงสถานะสุขภาพและสามารถกำหนดแนวทางในการวางแผนดูแลสุขภาพในระยะยาวได้

 

 

 

 

ร่วมดูแลและรักษาไตของคุณกับโรงพยาบาลรามคำแหง

     แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลรามคำแหงและทีมหมอเฉพาะทางโรคไตพร้อมดูแลให้คำปรึกษาและรักษาผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ยังพร้อมให้คำแนะนำเพื่อเป็นแนวทางดูแลสุขภาพให้สามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างสะดวกยิ่งขึ้น โรงพยาบาลจึงอยากให้ผู้ป่วยรู้สึกอุ่นใจ สามารถชะลอความเสื่อมและภาวะแทรกซ้อนจากภาวะไตวายได้อย่างมีประสิทธิภาพ