ผศ.นพ. ธวัชชัย จริยะเศรษฐพงศ์
อายุรแพทย์โรคติดเชื้อ
ฉีดวัคซีนป้องกันไข้เลือดออก เพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันปกป้องชีวิต
March 06 / 2024
วัคซีนไข้เลือดออก
ไข้เลือดออกปัจจุบันนี้ มีอัตราการป่วยเพิ่มขึ้นหรือลดลงจากสมัยก่อน (หลังจากที่ไทยเรามีการรณรงค์ปราบยุงลายกันมาตลอด 20 ปี) สถานการณ์ไข้เลือดออกในปีระบาดหนัก สูงสุดในรอบ 5 ปี พบผู้ป่วยแล้วกว่า 54,000 ราย พบผู้ป่วยเพิ่มขึ้นถึงสัปดาห์ละ 7,000 ราย เสียชีวิตแล้ว 44 ราย ซึ่งมากกว่าปีที่แล้ว (2022) ถึง 3 เท่า
อาการเป็นอย่างไร
มี 3 ระดับ คือ อ่อนสุดเหมือนไข้หวัดใหญ่เรียกไข้เดงกิ /ไข้เลือดออกคือจะมีจุดเลือดออกตามผิวหนังชัดเจน /เดงกิช็อค คือเลือดออกเยอะจนเกิดการช็อคขึ้น
- ระยะไข้ ผู้ป่วยจะมีไข้สูงเกือบตลอดเวลา เด็กบางคนอาจชัก เนื่องจากไข้สูง เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง มักมีหน้าแดง และอาจมีผื่นหรือจุดเลือดออกตามลำตัว แขน ขา ระยะนี้จะเป็นอยู่ราว 2-7 วัน
- ระยะช็อค ระยะนี้ไข้จะเริ่มลดลง ผู้ป่วยจะซึม เหงื่อออก มือเท้าเย็น ชีพจรเต้นเบาแต่เร็ว ปวดท้อง โดยเฉพาะบริเวณใต้ชายโครงขวา ปัสสาวะออกน้อย อาจมีเลือดออกง่าย เช่น มีเลือดกำเดาไหล อาเจียนเป็นเลือด อุจจาระมีสีดำ ในรายที่รุนแรง จะมีความดันโลหิตต่ำ ช็อค และอาจถึงตายได้ ระยะนี้กินเวลา 24-48 ชั่วโมง
- ระยะพักฟื้น อาการต่างๆ จะเริ่มดีขึ้น ผู้ป่วยรู้สึกอยากรับประทานอาหาร ความดันโลหิตสูงขึ้น ชีพจรเต้นแรงขึ้นและช้าลง ปัสสาวะมากขึ้น บางรายมีผื่นแดงและมีจุดเลือดออกเล็กๆ ตามลำตัว
ไข้เลือดออกเป็นแล้วสามารถเป็นอีกได้กี่ครั้ง
เชื้อไวรัสไข้เลือดออกนั้นมีถึง 4 ชนิด ผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกที่เคยได้รับเชื้อไวรัสสายพันธุ์ใดจะมีภูมิคุ้มกันเฉพาะสายพันธุ์นั้น หากได้รับเชื้อไวรัสสายพันธุ์ที่ต่างออกไปจากครั้งแรกก็สามารถเป็นไข้เลือดออกได้อีก และโดยทั่วไปอาการของโรคครั้งที่สองมักรุนแรงกว่าครั้งแรก
เมื่อติดเชื้อครั้งที่ 2 แล้ว ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีภูมิต้านทานในระดับที่สูงมาก สามารถป้องกันข้ามสายพันธุ์ได้ ทำให้มีโอกาสติดเชื้อครั้งที่ 3 และ 4 น้อยลงมาก ส่วนใหญ่จึงเป็นพียงแค่ 2 ครั้ง ภูมิต้านทานที่เกิดขึ้นจะอยู่ยาวนาน หรือตลอดไป
มีวิธีสังเกตอาการมั้ยว่ามันต่างจากไข้หวัดใหญ่ยังไง
ไข้เลือดออกจะมีอาการ
- ไข้สูง 38.5 องศา 2-7 วัน
- ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อตามร่างกาย
- คลื่นไส้ อาเจียน
- มีจุดแดง ๆ ตามลำตัว แขน ขา
- ปวดท้อง ถ่ายไม่ออก หรือท้องเสีย อุจจาระออกมาเป็นสีดำ
ไข้หวัดใหญ่จะมีอาการ
- ไข้สูง 38-40 องศา ติดต่อกันหลายวัน
- หนาวสั่น
- ไอ
- หลอดลมอักเสบ
- คัดจมูก
- ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อตามร่างกาย
- เบื่ออาหาร
- อ่อนแรง
มีอาการบ่งชี้แบบไหน จึงควรมาหาหมอที่โรงพยาบาล
มีอาการปวดท้อง ปัสสาวะน้อยลง มีอาการกระสับกระส่ายหรือซึมลง มือเท้าเย็นพร้อมๆ กับไข้ลดลง หน้ามืด เป็นลมง่าย หากเป็นดังนี้ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
ถ้าเป็นไข้เลือดออก สามารถหายเองโดยไม่ต้องมารพ.ได้หรือไม่
ไข้เลือดออกเป็นโรคที่คาดเดาได้ยากว่าใครจะอาการรุนแรงหรือไม่รุนแรง ในรายที่ไม่รุนแรงสามารถหายได้เองภายใน 2-7 วัน
วัคซีนไข้เลือดออก ฉีดแล้วป้องกันได้แค่ไหน และมีข้อห้ามอะไรบ้าง
วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันไข้เลือดออกจากทุกสายพันธุ์ได้ 80.2% สามารถฉีดได้ทั้งคนที่เคยและไม่เคยเป็นไข้เลือดออกมาก่อน โดยไม่ต้องตรวจภูมิคุ้มกันก่อนฉีด
เนื่องจากวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกเป็นวัคซีนชนิดเชื้อเป็น ข้อห้ามการฉีดวัคซีนจึงเป็นเหมือนข้อห้ามทั่วไปของการฉีดวัคซีนชนิดเชื้อเป็นอื่นๆ ได้แก่
-
- มีภาวะภูมิไวเกินต่อตัวยาสำคัญหรือสารเพิ่มปริมาณยาชนิดใดๆ หรือมีภาวะภูมิไวเกินต่อวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกที่ฉีดไปก่อนหน้านี้
- ผู้ที่มีภาวะการตอบสนองทางภูมิคุ้มกันผ่านเซลล์บกพร่องมาแต่กำเนิดหรือในภายหลัง รวมถึงผู้ที่ได้รับการบำบัดรักษาด้วยการกดภูมิคุ้มกัน เช่น ได้รับเคมีบำบัด หรือ คอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดออกฤทธิ์ทั่วร่างกายที่ขนาดยาสูง ภายในระยะเวลา 4 สัปดาห์ ก่อนการได้รับวัคซีน
- ผู้ที่มีการติดเชื้อเอชไอวีแบบแสดงอาการ หรือผู้ที่ติดเชื้อเอชไอวีแบบไม่แสดงอาการที่มีหลักฐานแสดงถึงการทำงานของภูมิคุ้มกันบกพร่อง
- หญิงตั้งครรภ์
- หญิงให้นมบุตร
ทำไมต้องฉีดป้องกัน
เนื่องจากโรคไข้เลือดออกสามารถติดซ้ำได้หลายครั้ง เพราะไวรัสเดงกีที่ก่อให้เกิดโรคไข้เลือดออกมีถึง 4 สายพันธุ์ การติดสายพันธุ์หนึ่งๆ ร่างกายจะสร้างภูมิคุ้มกันได้เฉพาะสายพันธุ์นั้นๆ และจะสร้างภูมิคุ้มกันต่อสายพันธุ์อื่นๆ ได้แค่เพียงชั่วคราวเท่านั้น อีกทั้งยังพบว่า การติดเชื้อซ้ำครั้งที่ 2 อาจจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นโรครุนแรงได้ การฉีดวัคซีนป้องกันไข้เลือดออกจึงเป็นการลดโอกาสในการติดเชื้อ ลดโอกาสในการนอนโรงพยาบาล และลดโอกาสการเป็นโรครุนแรง
คนกลุ่มไหนควรฉีดวัคซีนป้องกันไข้เลือดออก
โรคไข้เลือดออกสามารถติดได้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกอายุ จะเห็นว่า ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ก็มีความเสี่ยงในการเป็นโรคไข้เลือดออกรุนแรงได้เหมือนกัน แต่หากพูดถึงกลุ่มเปราะบางที่อาจจะเพิ่มความเสี่ยงในการเป็นไข้เลือดออก ได้แก่
-
- กลุ่มคนอ้วน
- กลุ่มผู้ที่มีโรคประจำตัว ได้แก่ โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคความดันโลหิตสูง โรคธาลัสซีเมีย โรคเลือด โรคไต เป็นต้น
- กลุ่มผู้สูงอายุ เนื่องจากกลุ่มนี้อาจจะมีภูมิต้านทานต่ำและมีโรคประจำตัวร่วมหลายโรค
โรคไข้เลือดออกสามารถติดได้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกอายุ พบว่าไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ก็มีความเสี่ยงในการป้องกันโรคไข้เลืออดออกรุนแรงได้เหมือนกัน ทุกคนที่อาศัยอยู่ในประเทศที่มีการระบาด คือ ประเทศไทย จึงควรได้รับวัคซีนในการป้องกันตนเองจากโรคนี้
แก้ไข
20/10/2566
ข้อมูลโดย
บทความที่เกี่ยวข้อง
วัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก 1 เข็ม
วัคซีนไข้เลือดออกสามารถฉีดได้ตั้งแต่อายุ 4–60 ปี ฉีด 2 เข็ม ห่าง 3 เดือน ป้องกันไข้เลือดออก4สายพันธุ์ ลดอัตราการนอนโรงพยาบาล ลดอัตราการเกิดไข้เลือดออกรุนแรง
ราคา 2,500 บาท
วัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก 2 เข็ม
วัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก 2 เข็ม สามารถฉีดวัคซีนป้องกันโรคได้ตั้งแต่อายุ 4–60 ปี เพื่อลดความเสี่ยงโอกาสป่วยรุนแรง เพื่อคุณและคนที่คุณรัก ราคา 4,950 บาท
ราคา 4,950 บาท
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
