โรงพยาบาลรามคำแหง ramkhamhaeng hospital

 

 

หมอสูติแนะ...วิธีเตรียมความพร้อมก่อนจะตั้งครรภ์

เพื่อสุขภาพครรภ์ที่แข็งแรง

 

 

พญ. ธิตินันท์ ตัณสถิตย์

สูติ-นรีเวช สาขาเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์

 

 

สุขภาพร่างกายก่อนการตั้งครรภ์

 

เราจะดูที่ดัชนีมวลกายเป็นหลัก โดยไม่ได้เน้นว่าน้ำหนักเท่าไหร่ เพราะส่วนสูงของแต่ละคนต่างกัน โดยดัชนีมวลกายหรือ  Body Mass Index (BMI) ที่ปกติ คือ 18.5-24.9 kg/^m2 (น้ำหนักเป็นกิโลกรัมหารด้วยส่วนสูงเป็นเมตร ยกกำลัง 2) จากการศึกษาพบว่าดัชนีมวลกายที่น้อยเกินไปมีความสัมพันธ์กับทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยการคลอดก่อนกำหนด ดัชนีมวลกายที่มากเกินไปมีความสัมพันธ์กับเบาหวานขณะตั้งครรภ์ ครรภ์เป็นพิษ และการคลอดยาก เป็นต้น

 

 

โรคประจำตัวบางอย่างควรควบคุมโรคให้ดี เพื่อไม่ให้โรคกำเริบขณะตั้งครรภ์ ซึ่งจะทำให้ผลลัพธ์ของการคลอดดีขึ้น เช่น ถ้าเป็นเบาหวานอยู่การตั้งครรภ์และควบคุมน้ำตาลในกระแสเลือดได้ไม่ดี ก็จะทำให้มีความเสี่ยงต่อการแท้งง่าย ในช่วงไตรมาสแรก ทารกอาจจะมีความพิการแต่กำเนิดได้ เช่น กระดูกไขสันหลังไม่ปิด หัวใจผิดปกติ เป็นต้น ถ้าเป็นโรคที่ต้องทานยาละลายลิ่มเลือดก็ควรจะต้องระมัดระวังยาบางอย่างที่ทำให้ทารกมีความผิดปกติได้ โรคภูมิต้านทานต่อตนเอง เช่น โรคพุ่มพวงหรือ Systermic lupus erythematous ถ้าควบคุมโรคได้ดีอย่างน้อย 6 เดือนก่อนการตั้งครรภ์โอกาสกำเริบของโรคก็จะน้อยลง ถ้าเป็นโรคหัวใจก็ควรที่จะผ่าตัดรักษาก่อนที่จะตั้งครรภ์ ในบางครั้งการตั้งครรภ์ที่ไม่ได้วางแผนและมีโรคหัวใจขั้นรุนแรง หรือเป็นมะเร็งระยะท้ายก็อาจจำเป็นจะต้องยุติการตั้งครรภ์เพื่อรักษาชีวิตและสุขภาพของมารดาไว้

 

 

อาชีพ

 

อาชีพบางอย่างมีผลต่อทารกในครรภ์ เช่น คนทำสวนที่ฉีดยาฆ่าแมลงเป็นประจำ พนักงานที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมี หรือเกี่ยวกับสารรังสี ก็อาจทำให้ทารกในครรภ์มีความผิดปกติแต่กำเนิดได้ จึงควรหลีกเลี่ยงเมื่อวางแผนจะตั้งครรภ์

 

 

หลีกเลี่ยงยาบางชนิด

 

การเสพยาเสพติดยาบางอย่างก็มีผลทำให้ทารกผิดปกติได้ หรือการสูบบุหรี่ไม่ว่าจะเป็นการสูบเองหรือคนใกล้เคียงสูบ ก็ควรที่จะเลิกหรือเลี่ยงการรับควันบุหรี่ก่อนการตั้งครรภ์ จะช่วยให้การตั้งครรภ์ไม่ยาก เพราะในบุหรี่มีสารนิโคติน และคาร์บอนมอนอกไซด์ ทำให้เกิดผลเสียต่อทารกในครรภ์ การดื่มแอลกอฮอล์ไม่ว่าจะปริมาณมากน้อยแค่ไหนก็ตามก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เด็กมีพัฒนาการช้าได้

คนที่ทานยารักษาสิวอยู่หรือทายารักษาสิวที่มีส่วนผสมของวิตามินเอ (Isotretinoin) อยู่ก็ควรหยุดยาอย่างน้อย 3 เดือนก่อนการตั้งครรภ์ นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงยาที่ใช้ปรับรอบประจำเดือน เช่น ยาสตรี ว่านชักมดลูก เนื่องจากมีความสัมพันธ์ที่ทำให้ทารกในครรภ์ผิดปกติได้

 

 

 

การวางแผนทางการเงินและการดำเนินชีวิต

 

ให้คุยกับสามีอย่างจริงจังเรื่องการวางแผนที่จะมีลูก เพื่อเตรียมวางแผนทางการเงินค่าฝากครรภ์ ค่าคลอด และค่าเลี้ยงดูบุตร ในตอนที่ไม่สามารถไปทำงานได้ในช่วงแรกๆ ที่คอลด บางครั้งการมีลูกเมื่อไม่พร้อมและสามีไม่พร้อมก็เป็นสาเหตุที่ทำให้หลายๆ คู่แยกทางจากกัน แม่ลูกอ่อนจำเป็นต้องเป็นแม่เลี้ยงเดี่ยวสร้างความเครียดและภาระให้กับตัวเองและการดำเนินชีวิต ปัญหานี้ที่ทำให้บางคนตัดสินใจยุติการตั้งครรภ์อันเนื่องจากใช้จ่ายในการดูแล และการสูญเสียรายได้จากงานประจำที่ทำอยู่เนื่องจากต้องออกจากงานมาเลี้ยงบุตร

 

การเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์

 

1. การรับประทานอาหาร
   รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ การเสริมวิตามินกรดโฟลิกวันละ 400 มิลลิกรัม สามารถช่วยป้องกันความผิดปกติเรื่องกระดูกไขสันหลังของทารกได้ หากไม่ชอบทานเนื้อสัตว์อาจมีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้ หรือคนที่ไม่ชอบทานอาหารทะเลก็ควรเสริมเกลือไอโอดีนป้องกันการขาดด้วย
2. การตรวจสุขภาพก่อนการตั้งครรภ์
   สามารถปรึกษาสูตินรีแพทย์เพื่อตรวจร่างกาย เตรียมความพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ได้  การตรวจมะเร็งปากมดลูก การเจาะเลือดเพื่อดูว่ามีภาวะโลหิตจางแอบแฝงหรือไม่ เพราะโรคเลือดจางธาลัสซีเมียเป็นโรคทางพันธุกรรมที่พบได้บ่อยถึงร้อยละ 30 ในประเทศไทย นอกจากนี้ยังมีการตรวจโรคติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ ซึ่งสามารถส่งผ่านรกไปยังทารกในครรภ์ได้  ควรปรึกษาแพทย์หากท่านมีประวัติการคลอดที่ไม่ดีมาก่อน เช่น แท้งซ้ำซาก คลอดก่อนกำหนดหรือทารกเสียชีวิตในครรภ์เพื่อหาสาเหตุเพิ่มเติมก่อนการตั้งครรภ์
3. การออกกำลังกาย
   ควรออกกำลังกายเบาๆ เพื่อเตรียมความพร้อมที่จะตั้งครรภ์ เช่น การเดิน วิ่ง (ที่ไม่หนักจนเกินไปแบบมาราธอน) ปั่นจักรยาน แอโรบิคหรือเล่นโยคะ จะช่วยให้การไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้เหมาะสมและพร้อมรับน้ำหนักที่จะเพิ่มขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์
4. การฉีดวัคซีน
   วัคซีนที่ควรได้รับก่อนการตั้งครรภ์ ได้แก่ วัคซีนป้องกันหัดเยอรมัน วัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบบี ทั้งนี้ควรปรึกษาแพทย์ว่าภูมิต้านทานของร่างกายยังมีอยู่หรือไม่ นอกจากนี้ควรฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่และบาดทะยักเป็นระยะด้วย

 

 

 

เพื่อสุขภาพครรภ์ที่แข็งแรง การเตรียมความพร้องก่อนการตั้งครรภ์จำเป็นเรื่องสำคัญ เพราะเมื่อคุณแม่สุขภาพดีก็ทำให้การตั้งครรภ์เป็นเรื่องง่ายยิ่งขึ้น

นัดพบแพทย์คลิก

พญ. ธิตินันท์ ตัณสถิตย์

สูติ-นรีเวช สาขาเวชศาสตร์มารดาและทารกในครรภ์

 

แก้ไขล่าสุด 17/07/63